فردای اقتصاد: هفته گذشته خبری منتشر شد که سر و صدای زیادی را میان فعالان بازار سرمایه و حتی اهالی اقتصاد ایجاد کرد. بورس کالا طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد از روز دوشنبه این هفته قرار است نرخ دلار محاسباتی در نرخ پایه محصولات عرضه شده در بورس کالا از دلار نیما تا دلار توافقی قابل تغییر باشد. هر چند این اطلاعیه موجب ایجاد اختلافاتی میان بورس کالا با وزارت صمت و شرکت صنایع ملی پتروشیمی شد و هر کدام به نوعی این اطلاعیه را بایکوت کردند و حتی امروز خبر رسید با تغییر سیاست‌های ارزی بانک مرکزی، اجرای این ابلاغیه فعلاً متوقف شده است. به هر حال دو سوال اصلی این است که تغییر مذکور در صورت اجرایی شدن چه تاثیری بر بازار سرمایه و سودآوری شرکت‌ها می‌گذارد و آیا قیمت محصولات را افزایش خواهد داد یا خیر؟ در مجموع نتیجه تغییر دلار در بورس کالا چه خواهد بود؟ «فردای اقتصاد» برای یافتن پاسخ سوالات مذکور در برنامه شمارش مذکور به گفتگو با روح‌الله فرهادی، کارشناس بازار سرمایه پرداخت.
به گفته فرهادی، درست است که قیمت پایه محصولات در بورس کالا با نرخ نیما عرضه می‌شود اما عموم کالاها با نرخ‌های بالاتر از نیما معامله می‌شوند که اگر بخواهیم سرانگشتی این نرخ را محاسبه کنیم، چیزی در حدود دلار 36 تا 39 هزار تومان در محصولات مختلف است. اگرچه در برخی محصولات، مدیریت سمت تقاضا به دلایل مختلف از جمله فشار به مسئولان بورس کالا از نهادهای بالادستی، کشف نرخ در قیمت‌های پایینی صورت می‌گیرد که اگر اینگونه نبود زیان‌های انباشته زیادی در صنایع می‌دیدیم.
نتیجه تغییر دلار در بورس کالا چه خواهد بود؟
روح‌الله فرهادی در پاسخ به این سوال که آیا این تغییر تمامی صنایع و محصولات را متاثر خواهد کرد؟ و تاثیر آن بر صورت‌های مالی شرکت‌ها چه خواهد بود؟ عنوان کرد: تغییر نرخ دلار در فرمول قیمت پایه محصولات عرضه شده در بورس کالا از نیما به توافقی به دلیل اینکه اکثر محصولات رقابت‌های بالاتری از اختلاف دلار نیما و توافقی دارند عملا نمی‌تواند تاثیر چشمگیری در وضعیت فروش و صورت سود و زیان شرکت‌ها داشته باشد. با اینکه به صورت اسمی قیمت پایه محصولات نرخ نیما در نظر گرفته می‌شود اما عموم کالاها در تالارهای مختلف در قیمت‌های بالاتر از نرخ نیما معامله می‌شوند اگرچه در برخی محصولات به دلیل فشارهای مختلف از نهادهای بالادستی به مسئولان بورس کالا وارد می‌شود، شاهد کشف قیمت پایینتر و دستوری هستیم.
وی تاکید کرد: که این مصوبه در صورتی که اجرایی شود می‌تواند قدم موثری جهت حذف دلالی در بازار باشد و با توجه به افزایش شفافیت در نظام عرضه و تقاضا می‌توانست به نفع خریداران واقعی و نیز عرضه‌کنندگان باشد. اما در مجموع با توجه به درصد رقابت‌های برای کالاهای مختلف این مصوبه تاثیری برسود و زیان شرکت‌های بورسی نخواهد داشت.
وضعیت رقابت قیمتی در تالارهای مختلف بورس کالا
در ادامه گفتگو، نمودارهای مختلفی از وضعیت رقابت در تالارهای مختلف بورس کالا و محصولات متنوعی که عرضه می‌شوند مورد بررسی قرار گرفت. اعداد و ارقام نشان می‌دهد که شرایط برای تمامی محصولات یکسان نیست و در برخی موارد شاهد رقابت‌های حتی نزدیک به ۱۰۰ درصدی هستیم و در برخی هیچگونه رقابتی شکل نمی‌گیرد. فرهادی اعتقاد داشت: دلیل رقابت بالا برای برخی محصولات، نشان از وجود یک مشکل در قیمت پایه است و زمانی که کالایی ۵۰ درصد رقابت می‌شود، نمی‌تواند از افزایش قیمت پایه به میزان ۲۳ درصد (فاصله دلار نیما و توافقی) تاثیر بپذیرد. اما اینکه چرا این محصول خاص به جای ۲۳ درصد با ۵۰ درصد رقابت می‌شود، از شرایط مبهم و نبود چشم‌انداز مناسب از فضای اقتصادی کشور ناشی می‌شود. در برخی موارد و محصولات اساسی، مدیریت قیمت در بورس کالا رخ می‌دهد و مدیران بورس کالا تحت فشار زیادی قرار دارند که به ناچار برای حفظ کالا در بازار، به این فشارها تن می‌دهند.
وی افزود: در چند هفته گذشته مبحث حاکمیت شرکتی مجددا داغ شده است و باید منافع سهامدارن خرد تضمین شود که با قیمت‌گذاری نادرست این موضوع زیر سوال خواهد رفت پس باید سازمان بورس به عنوان نهادی که وظیفه حمایت از منافع شرکت‌ها و سهامداران را به عهده دارد، باید این موضوع را مورد پیگیری قرار دهد. نمی‌توان به بورس کالا تنها به عنوان یک پلتفرم نگاه و یک بازار محسوب می‌شود پس باید در تعیین قیمت نیز نقش داشته باشد.
چرایی رقابت بالای خودرو در بورس کالا
با وجود چالش‌های فراوانی که در رابطه با عرضه خودرو در بورس کالا وجود داشت، در ۲ ماه گذشته شاهد عرضه با تیراژ قابل توجه در تالار خودرو هستیم که اثرات آن در صورت‌های مالی خودروسازان و بازار خودرو مشهود است. این کارشناس در پاسخ به این سوال که چرا که با وجود رقابت ۱۰ الی ۱۵ درصدی در تالار صنعتی، شاهد رقابت بسیار بیشتر در گروه خودرو هستیم؟ عنوان کرد: در مدت زمان کوتاهی که خودرو به صورت پرتیراژ در بورس کالا عرضه شده است به دلیل قیمت‌های پایینتر از بازار آزاد، این بستر جذابیت لازم را برای خرید مصرف‌کننده واقعی خودرو فراهم کرده است و از سوی دیگر باید به این نکته توجه کرد که دلیل رقابت‌های موجود قیمت‌های نامناسب است که در گذشته شاهد شکل‌گیری لاتاری برای این محصول نیز بوده‌ایم.
قیمت واقعی دلار چند است؟
براساس ابلاغیه جدید بورس کالا برای محصولاتی که نرخ ارز در قیمت پایه آن‌ها محاسبه می‌شود، این امکان برای شرکت‌های عرضه کننده به وجود آمده است که قیمت پایه خود را بر اساس نرخ دلار نیما تا دلار توافقی محاسبه و اعمال کنند. این تصمیم بورس کالا می‌تواند اثر مثبتی بر وضعیت سودآوری این شرکت‌ها داشته باشد که با اقبال فعالان بازار سرمایه نیز مواجه شده است. اما در مقابل این مصوبه مخالفانی نیز دارد که مطرح می‌کنند با افزایش قیمت کالاهایی همچون آلومینیوم، مس، روی، سرب، گروه محصولات پتروشیمی و...، طبیعی است که قیمت طیف وسیعی از کالاها نیز با رشد مواجه شود و موجب ایجاد موج تورمی جدید خواهد شد.
روح‌الله فرهادی در پاسخ به این سوال که با وجود نرخ ارزهای مختلف در اقتصاد کشور، چه معیاری برای تعیین نرخ دلار می‌تواند استفاده شود؟ و نرخ واقعی دلار چقدر است؟ خاطرنشان کرد: با اینکه معیارهای مختلفی برای محاسبه نرخ واقعی دلار وجود دارد، با معیار نرخ بهره بانکی این نرخ در محدوده ۳۱ هزار تومان و در صورتی که شاخص تورم مصرف کننده نیز به عنوان معیاری جهت تعیین نرخ دلار در نظر گرفته شود حدود ۳۲ هزارتومان، دلار قیمت خواهد خورد. در صورتی که نرخ ارز براساس نرخ رشد نقدینگی تعدیل شود حتی در صورت اختصاص نرخ ۲۸ هزارتومانی برای کالاهای اساسی به دلیل حجم قابل توجه معاملات می‌تواند قیمت دلار در بازار آزاد را نیز کاهش دهد و تثبیت نرخ دلار نیما در کانال ۲۸ هزار تومانی موجب تکرار عواقب گذشته ارز ۴۲۰۰ تومانی خواهد شد.
تبادل نظر