فردای اقتصاد: آخرین هفته کامل سال ۱۴۰۱ امروز آغاز شد و در حالی که هفته گذشته فراز و فرود شاخص کل، برآیندی صفر برای این نماگر به دنبال داشت، معاملات روز شنبه مثبت آغاز شد و با رشد ۰.۶ درصدی تا محدده یک میلیون و ۸۲۸ هزار واحدی نیز پیشروی کرده بود اما در ادامه با افزایش عرضه‌ها از سقف روزانه عقب نشست و در نهایت افت ۰.۰۵ درصدی را در کارنامه معاملات روز بیستمین روز اسفندماه ثبت کرد. تقابل دو دیدگاه در معاملات امروز تالار شیشه‌ای به واگرایی نماگرهای بورسی انجامید؛ جایی که شاخص هم‌وزن دادوستدهای روزانه را با رشد ۰.۶۶ درصدی به پایان رساند. از یک سو از سرگیری روابط تهران و ریاض پس از هفت سال، امید به کاهش ریسک‌های مربوط به روابط بین‌الملل و شاید احیای برجام را دوباره زنده کرده است و از سوی دیگر برخی نگران کاهش قیمت دلار و اثر آن بر بازار سهام هستند. شاید بد نباشد به دو سوال مهم پاسخ دهیم. چرا اخبار و تحولات سیاسی که نتیجه آن تسهیل روابط خارجی است، برای بورسی‌ها اهمیت دارد؟ سهامداران چقدر باید نگران کاهش قیمت دلار باشند؟
سیگنال سبز از سرگیری روابط تهران ریاض
عصر روز جمعه بود که پس از گمانه‌زنی‌هایی از نتیجه سفر شمخانی به عربستان، سرانجام خبر رسید روابط تهران و ریاض پس از هفت سال از سر گرفته خواهد شد. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که از سرگیری روابط ایران و عربستان می‌تواند به معنای افزایش احتمال دستیابی به توافق احیای برجام، کاهش تنش‌ها و گشایش در فضای سیاست خارجی ایران در سال ۱۴۰۲ باشد. از این رو دلار که قبل از سفر گروسی به تهران خود را به کانال ۶۰ هزار تومان رسانده بود، روز گذشته با وجود تعطیلی بازارها، با کاهش قیمت دو هزار تومانی همراه شد و مجددا به محدوده ۴۷ هزار تومانی بازگشت. این روند کاهشی در روز شنبه نیز ادامه یافت و در زمان نگارش این گزارش دلار در کانال ۴۴ هزار تومان در حال معامله است. اما اهمیت عادی‌سازی روابط ایران و عربستان برای بورسی‌ها در چیست؟
به جرات می‌توان گفت سهامداران ماه‌هاست که دیگر از احیای برجام ناامید شده بودند و از این رو دلار به قطب‌نمای جدید بازار سهام تبدیل شده بود. در این میان اما بسیاری نگرانی تشدید تنش‌ها و ریسک‌های سیاسی و نظامی بودند و از این رو تمایلی به ورود سرمایه خود به بورس و خرید سهام نداشتند. حالا از توافق بر موضوع از سرگیری روابط دیپلماتیک ایران و عربستان، این ریسک‌ها را به شکل قابل توجهی کاهش خواهد داد و حتی به اعتقاد برخی از کارشناسان و تحلیلگران روابط بین‌الملل می‌تواند به معنای افزایش احتمال دستیابی به توافق احیای برجام، کاهش تنش‌ها و گشایش در فضای سیاست‌خارجی ایران در سال ۱۴۰۲ باشد. موضوعاتی که در نهایت شرکت‌های بورسی و سهامداران را منتفع خواهد کرد تا تبعیت چندساله بورس از رشدهای تورمی، این بار جای خود را به رشدی واقعی و بر مبنای عملکرد واقعی اقتصاد ایران دهد. رشدی که طبیعتا از پایداری بالاتر برخوردار بوده و شکنندگی سال‌های گذشته را نخواهد داشت. در این شرایط است که صاحبان پول می‌توانند با فراغ بال و خیالی آسوده، سرمایه خود را وارد چرخه معاملات سهام کنند به جز کسب سود، به موتور رشد اقتصادی کشور تبدیل شده و بازار سهام نیز نقش مولد خود را ایفا کند.
خروج دست دولت از جیب شرکت‌ها؟
اما تنها سیگنال مثبت عادی‌سازی روابط ایران و عربستان، آسودگی خیال سهامداران از کاهش تنش‌های سیاسی نبود. سال‌هاست که اقتصاد ایران از قیمت‌گذاری دستوری و مداخله دولت در سازوکار فعالیت شرکت‌ها رنج می‌برد. تنها یک نمونه آن صنعت خودرو است که از سال ۹۶ یعنی همزمان با افزایش تحریم‌ها، شاهد افزایش محسوس زیان انباشته و زمین‌گیری شرکت‌های خودروساز بوده؛ در دیگر صنایع نیز اقتصاد دستوری، ضربه‌های سنگینی وارد کرده و کمتر صنعت و شرکتی را می‌توان یافت که ردپایی از قیمت‌گذاری دستوری نداشته باشد. اما یکی از دلایل اصلی دخالت دولت در سازوکار بازارها و شرکت‌ها را می‌توان ناشی از افزایش فشارهای بین‌المللی و تحریم‌ها دانست. با کاهش این ریسک‌ها اما می‌توان امید داشت مدیریت اقتصادی دولت شکلی تازه به خود گرفته و از فشار دستور و فرمان برای مدیریت اقتصادی کشور کاسته شود. ضمن آنکه انتظار می‌رود در صورت کاهش تحریم‌ها و با افزایش فروش نفت، کسری بودجه قابل مدیریت شده و حداقل دست دولت از جیب شرکت‌ها برای جبران بخشی از این کسری، کوتاه شود. احتمالی که می‌تواند بورس ۱۴۰۲ رو به بازاری جذاب برای سرمایه‌گذاری تبدیل کند.
نگران افت دلار باشیم؟
قیمت دلار که روز جمعه به دنبال انتشار اخباری در خصوص از سرگیری روابط ایران و عربستان روند کاهشی تازه‌ای را آغاز کرده بود، امروز نیز به نزول ادامه داد و تا این لحظه با کاهش ۶ هزار تومانی نسبت به روز پنجشنبه، به کانال ۴۸ هزار تومان بازگشته است.
امید به کاهش تنش‌ها در روابط بین‌الملل و شاید احیای برجام را شاید بتواند اصلی‌ترین دلیل این کاهش پرشتاب قیمت قلمداد کرد. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که از سرگیری روابط تهران-ریاض می‌تواند به معنای افزایش احتمال دستیابی به توافق احیای برجام، کاهش تنش‌ها و گشایش در فضای سیاست‌خارجی ایران در سال ۱۴۰۲ باشد. این تحلیلگران همچنین تاکید می‌کنند که برداشت مقامات سعودی این است که ایران و آمریکا به سمت احیای برجام پیش می‌روند و به همین دلیل عربستان نیز تصمیم گرفته در چنین فضایی، تنش‌ها با تهران را کاهش دهد و خود را برای دوران پس از احیای برجام و آماده و فضای همکاری را تقویت کند.
امروز بخشی از بازار به نظر نگران کاهش نرخ دلار بودند و از این رو در سهام صادرات‌محور شاهد افزایش نسبی عرضه‌ها در نیمه دوم معاملات امروز بودیم. با این حال نباید فراموش کرد که بخش زیادی از معاملات دلاری شرکت‌ها با نرخ‌های بسیار پایین‌تر از نرخ آزاد این ارز انجام می‌شود. ضمن آنکه از نگاه کارشناسان بعید به نظر می‌رسد قیمت دلار از ۴۰ هزار تومان پایین‌تر بیاید از این رو شاید وزن چندانی نتوان به کاهش قیمت این ارز داد.
تبادل نظر