رکنا:رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: مدیرانی در راس اقتصاد کشور قرار گرفتند که شاید حتی توانایی اداره یک روستا را هم ندارند. چه به اینکه بخواهیم حوزه‌های مهم اقتصاد کشور را به‌دست آنها بسپاریم.
با گذشت بیش از ۴ دهه که به صنایع مختلف ایران نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم ایران طی این سال‌ها نتوانسته آنطور که باید و شاید در حوزه صنعت موفق عمل کند؛ به طوری که بتواند در کل جهان حتی فقط در یک حوزه حرفی برای گفتن داشته باشد و در صدر قرار بگیرد. وقتی به صنعت خودرو نگاه می‌کنیم صنعتی که طی سالیان سال نه تنها منابع انسانی و طبیعی کشور را هدر داده است، بلکه حتی باعث صدمات جدی مالی و معنوی شده و نتوانسته رفاه، آسایش، رضایت و ارزآوری برای کشور به همراه داشته باشد.
پرسشی که مطرح می‌شود این است که چرا مسئولان رده بالای کشور طی ۴ دهه نتوانستد ظرفیت‌های کشور را متناسب با شرایط جغرافیایی و منابع طبیعی شناسایی کنند و در راستای آن قدم بردارند؟ برای مثال چرا در حالی که ایران تولیدکننده ۹۰ درصد زعفران جهان است نتوانسته در این حوزه حرفی برای گفتن داشته باشد و برند ایرانی را جهانی کند؟ چرا وقتی ۹۰ درصد صنعت زعفران جهان با منابع انسانی و طبیعی ایران و ایرانی تولید می‌شود، باید به‌دست دولت هایی چون طالبان و به نام افغانستان در سراسر جهان توزیع شود؟ این ناکارآمدی چه دلایلی دارد و چه الزام و اصراری وجود دارد که در حوزه هایی وارد شویم که تا امروز هیچ آورده‌ای جز ضرر و زیان برای ما به همراه نداشته است؟
فیروز ابراهیمی ابتدا در پاسخ به شایعه قاچاق ۹۰ درصدی تولید زعفران ایران به افغانستان آن هم به صورت خام فروشی گفت: با اینکه این رقم ۹۰ درصدی به طور دقیق صحت ندارد اما واقعیت این است که بخشی از آن انجام می‌شود. وقتی در حوزه صادرات و برگشت ارز سخت گیری هایی داشته باشیم بالاخره فعالان اقتصادی مسیری پیدا خواهند کرد.
همانطور که فعالان اقتصادی در اوج تحریم‌ها فرصت‌ها و مسیرهایی برای دورزدن تحریم‌ها پیدا کردند، چنانچه در داخل کشور با محدودیت‌ها و گرفتاری هایی مواجه شوند طبعا حاضر نیستند بنگاه اقتصادی خود را نابود کنند. بنابراین دنبال روش هایی برای عبور از مشکلات هستند. ریشه اصلی این مشکلات در تصمیم‌های غیرکارشناسی متولیان حوزه اقتصاد کشور است.
ابراهیمی درخصوص مشکلات موجود حوزه صادرات گفت: ۵۳ میلیارد دلار حجم صادرات دلاری کشور است و کمتر از ۲۰ درصد این رقم توسط بنگاه‌های بخش خصوصی واقعی انجام می‌شود. حدود ۵۰ درصد از کل صادرات کشور میعانات گازی، مشتقات نفتی و پتروشیمی است که توسط کمپانی‌های دولتی، وابسته به دولت و شبه دولتی انجام می‌شود. ۳۰ درصد از ۵۰ درصد دیگر مربوط به صنایع بزرگ مانند فولاد است که آن هم در اختیار دولت است و تنها ۲۰ درصد متعلق به بخش خصوصی واقعی است.
درحال‌حاضر بزرگترین معضلی که در حوزه صادرات وجود دارد وضعیتی است که برای واحدهای بخش خصوصی واقعی ایجاد شده است. وقتی دلار از ۲۵ هزار تومان به ۵۰ هزار تومان می‌رسد و فعال اقتصادی که هیچ نقشی در این افزایش قیمت ارز نداشته، باید تمام کالاها و هزینه‌های خود را به قیمت ارز آزاد تهیه کند و پس از اینکه محصول خود را صادر کرد، با قیمت ارز دولتی ارز حاصل از صادرات را به شبکه بانکی کشور وارد کند عملا مانع صادرات واقعی کشور می‌شود.
فعال اقتصادی در این شرایط چه کند؟ آیا باید بنگاه اقتصادی خود را تعطیل کند و سال‌ها تلاش و نیروهای خود را به نابودی بکشاند؟ پس تنها به دنبال یک راه‌حل است. اتفاقاتی که در حوزه زعفران وجود دارد متاثر از تصمیمات غیرکارشناسی و فشاری است که بخش خصوصی در بحث برگشت ارز حاصل از صادرات از سوی دولت متحمل می‌شود.
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی درخصوص سهم ایران از بازار جهانی زعفران گفت: ۹۰ درصد بازار زعفران دنیا به طور مستقیم و غیرمستقیم در اختیار ایران است و این سهم انکارناپذیر است. شاید ۱۰ الی ۱۵ درصد از زعفران جهان در اختیار سایر کشورها مانند اسپانیا باشد که مرکز اصلی بسته‌بندی و فرآوری زعفران است که بسیاری از کالاهای ایران به آنجا می‌رود.
فعال اقتصادی در ایران به دلیل فشارهای مضاعفی که متحمل می‌شود به دنبال راهی برای خود است. زعفران ایران عمدتا به کشور افغانستان قاچاق می‌شود. کشور افغانستان درحال‌حاضر در حوزه کشت زعفران در حال فعالیت است و قطعا ظرف ۵ الی ۱۰ سال آینده یکی از رقبای ایران در بازارهای جهانی خواهد شد اما موضوع مهم تر از ظهور یک رقیب جدید برای ایران، سختگیری‌ها و محدودیت هایی است که در داخل مانع فعالیت بخش خصوصی می‌شود. اشکال بزرگ این است که با سختگیری‌ها در داخل کشور، تولید و تجارت را به سمت رفتارهایی می‌بریم که منافع ملی را تامین نمی‌کند.
دولت‌ها در ایران همیشه به تجار، تولیدکنندگان، بازرگانان و صادرکنندگان به چشم عابربانک نگاه کرده اند
ابراهیمی در پاسخ به خبرنگار رکنا که چرا ایران ۹۰ درصد زعفران جهان را تولید می‌کند اما از سهم حدود ۸ میلیارد دلاری بازار جهانی زعفران تنها کمتر از ۲۰۰ میلیون دلار نصیب ایران می‌شود و در این صورت منابع طبیعی و منابع انسانی ایران هدر می‌رود؟، گفت: بخش اعظم بازار مالی زعفران در جهان در حوزه بسته‌بندی و استفاده‌های متعدد از این گیاه استراتژیک برای مردم دنیا، متمرکز است.
دانش ایران تنها در بخش کوچکی از مصرف زعفران خلاصه می‌شود اما دنیا در این حوزه فعالیت علمی و مطالعاتی کرده است و حوزه‌های مصرف متعدد زعفران را می‌شناسد. آیا ایران در این حوزه سرمایه‌گذاری کرده است؟ آیا مجتمع‌های پژوهشی برای این حوزه ایجاد شده است که به برندسازی کمک کند؟ دولت‌ها در ایران همیشه به تجار، تولیدکنندگان، بازرگانان و صادرکنندگان به چشم عابربانک نگاه کرده‌اند. تا نگاه عابربانک محور دولت‌ها اصلاح نشود و تا منافع و مصالح ملی، یکی از خواستگاه‌های اصلی تولید کالایی مثل زعفران نباشد، این رفتارهای جزیره‌ای شکل می‌گیرد. بنابراین اگر ایران می‌خواهد سهم واقعی خود را در این حوزه ایفا کند و به آن برسد باید در این حوزه سرمایه‌گذاری کند.
تبادل نظر