اگر در زندگیتان درگیر خرید خودروی کارکرده بوده باشید میدانید که بازار این خودروها چه پیچیدگی دارد. اقتصاددانها از این پیچیدگی به عنوان تمثیلی برای یک مفهوم مهم در معامله استفاده میکنند.
شکست بازار به زبان ساده: بیل می خواهد یک ماشین مدل ABC با پنج سال کارکرد بخرد. ما فرض میکنیم که او فقط به این مدل و کارکرد علاقه دارد. در شهر او ۲۰ خودرو از این دست برای فروش وجود دارد. مشکل این است که همه آنها شبیه هم نیستند. برخی از خودروها چندین مشکل پنهان دارند و می توانند برای صاحبان جدید دردسر شوند، خودروهایی که انگلیسیزبانها به طعنه آنها را «لیمو» صدا میزنند.
سایر مالکان در نگهداری از وسایل نقلیه خود خوششانستر و یا مراقب بودهاند -یا احتمالاً هر دو- و در نتیجه خودروهایشان سالم هستند. خبر بد برای بیل این که هر فروشنده خودش میداند که ماشینش چقدر خوب یا بد است، زیرا زمان کافی برای فهمیدن این موضوع را داشته است. اما بیل چنین اطلاعاتی ندارد.
این یک مثال بارز از عدم تقارن اطلاعات است، نوعی اطلاعات ناقص که به قول برخی از اقتصاددانان منجر به «شکست بازار» میشود.
شکست بازار چیست؟
شکست بازار یک اصطلاح اقتصادی است و نشاندهنده موقعیت و شرایطی در بازار است که کمیت محصول مورد تقاضای مصرفکنندگان با مقدار تأمینشده از طرف تأمینکنندگان برابری ندارد. درواقع عرضه و تقاضا در تعادل نیست. این اتفاق نتیجه مستقیم کمبود برخی عوامل اقتصادی ایده آل است که از تعادل جلوگیری میکند.
عدم تقارن اطلاعات در بازار
فرض کنیم قیمت منصفانه برای یک خودروی مشکلدار ۵۰۰۰ دلار و قیمت منصفانه برای یک ماشین سالم ۱۰۰۰۰ دلار است. بیل نمیخواهد ۱۰۰۰۰ دلار بپردازد، زیرا باید ریسک مشکلداربودن ماشین را در نظر بگیرد. بنابراین او سعی خواهد کرد تا حد امکان به ۵۰۰۰تا نزدیک شود. فروشندگان خودروهای مشکلدار از قیمت پیشنهادی راضی خواهند بود، در حالی که دارندگان خودروهای سالم از این راضی نیستند. آنها وسوسه میشوند که بازار را ترک کنند و خودرو را نگه دارند.
چنین سناریوهایی در مقاله معروف جورج آکِرلوف در ۱۹۷۰ توضیح داده شده است. او حتی جایزه نوبلی برای تحقیقات مربوط به عدم تقارن اطلاعات دریافت کرد. البته همه با دیدگاه وی و به خصوص پیشنهاد تنظیمگری برای حل مسئله موافق نیستند. مثلاً لیبرتارینها در چنین مواردی مخالف مداخله دولت در بازار هستند و میگویند کارآفرینان میتوانند وارد عمل شوند و راهحلهایی پیدا کنند، مثلاً تشکیل بازارهای تخصصی، مشاوران خرید خودرو و غیره.
در علم اقتصاد و نظریه قرارداد، عدم تقارن اطلاعات (به انگلیسی: Information Asymmetry ) به بررسی معاملاتی که در آن یک طرف معامله اطلاعات بیشتر یا بهتری از طرف دیگر دارد میپردازد. این پدیده باعث ایجاد یک نوع عدم توازن قدرت در معاملات میشود که گاهی میتواند باعث خراب شدن معاملات، یا در بدترین حالت به شکست بازار بینجامد.
- رسانه تصویری «فردای اقتصاد» برای آموزش «سواد اقتصادی» به تهیه و دوبله ۱۰۰ ویدئوی کوتاه (بین یک تا ۲ دقیقه) از محتواهای معتبر علمی مبادرت کرده که فصل اول و دوم این ویدیوها مشتمل بر ۲۰ قسمت تاکنون منتشر شده است.