اکونومیست در گزارشی به امتیازاتی که عربستان در به رسمیت شناختن اسرائیل از آمریکا می‌خواهد، پرداخته است.
بر پایه این گزارش، دولت بایدن می‌خواهد روابط دو طرف با ایجاد توافقی رسمی شود. در هفته‌های اخیر، دستیاران رئیس‌جمهوری آمریکا به عربستان سفر کرده‌اند تا از محمد بن سلمان، ولیعهد قدرتمند این کشور بپرسند که در ازای به رسمیت شناختن اسرائیل چه می‌خواهد.
به نظر می‌رسد لیست درخواست‌های عربستان بلند و بالا است. عربستان به دنبال سلاح، یک پیمان امنیتی و کمک به برنامه هسته‌ای نوپایش است. به عبارت دیگر به گفته اکونومیست این بیشتر یک پیمان عربستانی-آمریکایی است تا یک پیمان عربستانی-اسرائیلی.
حامیان این نظریه می‌گویند که این کار ارزش آن را دارد که دوران جدیدی برای خاورمیانه آغاز شود. با این حال، خواسته‌های سعودی‌ها این طور نشان می‌دهد که آنها بیشتر به دنبال یک پیمان امنیتی-مبادلاتی هستند، تا یک پیمان تحول‌خواهانه.
در ۷۲ سال ابتدای تاسیس اسرائیل، این دولت تنها توانست با مصر و اردن روابط رسمی برقرار کند. اما در چهار ماه از سال ۲۰۲۰، چهار کشور بحرین، مراکش، سودان و امارات عربی متحده طی «پیمان ابراهیم» به این فهرست اضافه شدند. دونالد ترامپ گسترش روابط اسرائیل در منطقه را در اولویت‌های خود قرار داده بود و حالا جو بایدن هم در همان مسیر حرکت می‌کند.
برای مدت‌ها یک بازی دیپلماتیک این بود که کدام کشور عربی، اسرائیل را به رسمیت خواهد شناخت. عربستان همیشه مهم‌ترین و بهترین گزینه بوده است. این کشور بزرگترین اقتصاد منطقه و زادگاه اسلام است. اما از دسامبر که بنیامین نتانیاهو دوباره به قدرت بازگشت، این صحبت‌ها به سردی رفته است. از طرفی هم مقامات سعودی هنوز نسبت به عادی‌سازی روابط دچار تردید هستند. اما با این حال در ماه‌های اخیر شانس واقعی برای برقراری ارتباط بیشتر شده است.
طرح صلح عربی فراموش شد؟
به گزارش اکونومیست، عربستان مدت‌ها اصرار داشت که تنها در صورتی اسرائیل را به رسمیت خواهد شناخت که بیت‌المقدس طرح صلح عربی را بپذیرد. این طرح در سال ۲۰۰۲ مطرح شد و عادی‌سازی روابط جهان عرب با اسرائیل را در ازای عقب نشینی کامل اسرائیل از سرزمین‌های اشغالی فلسطین عنوان کرده بود. اما ماه گذشته، فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان در کنفرانس مطبوعاتی در ریاض در کنار همتای آمریکایی‌اش دیگر هیچ اشاره‌ای به این موضوع نکرد. او در عوض از پیدا کردن راهی به سوی صلح برای فلسطینی‌ها بحث‌هایی را مطرح کرد.
عربستان به دنبال پیمان دفاعی قوی با آمریکا است
به گزارش اکونومیست، سعودی‌های به جای این که به دنبال مطالبه از اسرائیل باشند، درخواست‌هایی از آمریکا دارند. آنها خواهان یک پیمان دفاعی قوی‌تر هستند، چیزی که آمریکا را ملزم به حفاظت از عربستان کند. آنها همچنین دسترسی آسان‌تر به سلاح‌های آمریکایی را می‌خواهند. عربستان همچنین می‌خواهد که آمریکا برای راه‌اندازی یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی که شامل تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم در داخل عربستان می‌شود، به آنها کمک کند. اکونومیست می‌نویسد، البته چنین انگیزه‌های بی‌سابقه نیست. آمریکا همیشه به تحکیم معاهدات اعراب و اسرائیل کمک کرده است. آمریکا از زمانی که مصر در سال ۱۹۷۹ با اسرائیل صلح کرد، بیش از ۵۰ میلیارد دلار کمک نظامی به این کشور ارسال کرده است. حتی ترامپ برای اینکه امارات متحده عربی را به «پیمان ابراهیم» ترغیب کند، قول فروش جت‌های جنگنده اف-۳۵ را داده بود. اگرچه آمریکا هنوز آنها را تحویل نداده است.
اکونومیست در گزارش خود نوشته است که با این حال خواسته‌های سعودی بسیار فراتر از پول و تسلیحات است و بعید است که برآورده شود. چرا که یک معاهده رسمی دفاعی باید توسط سنا تصویب شود که این روزها به ندرت چیزی را تصویب می‌کند. معاملات تسلیحاتی اغلب به تایید کنگره نیاز دارد و قانونگذاران در ارسال سلاح به عربستان محتاط هستند.
برنامه‌ای هسته‌ای هم بحث برانگیز است. سعودی‌ها می‌توانند مسیر امارات را دنبال کنند و برای دسترسی امن به فناوری آمریکایی و غنی‌سازی اورانیوم سوگند یاد کنند. اما به گفته اکونومیست، اصرار به غنی‌سازی اورانیوم در عربستان، در حالی که ایران سطح غنی‌سازی را تا حد تسلیحاتی بالا برده، می‌تواند ترس از یک مسابقه تسلیحاتی در این منطقه را افزایش دهد. به نظر می‌رسد هم دموکرات‌ها و همه جمهوری‌خواهان مخالف تکثیر فعالیت‌های هسته‌ای هستند.
عربستان رابطه با روسیه و چین را رها نمی‌کند
اکونومیست معتقد است این ایده که توافق با آمریکا، سعودی‌ها را مجبور می‌کند از چین و روسیه فاصله بگیرد، واقعی به نظر می‌رسد. عربستان قرار نیست آمریکا را رها کند، اما روابط سودآور با چین یا شراکت نفتی خود با روسیه را هم رها نخواهد کرد.
اما به گفته اکونومیست، یک استدلال قابل قبول‌تر در ظاهر وجود دارد که به رسمیت شناختن اسرائیل از سوی عربستان، می‌تواند سایر کشورهای عربی را متقاعد به انجام این کار کند. اما افکار عمومی احتمالا در کشورهایی مانند الجزایر، لبنان و تونس آن را رد می‌کند. امیران کویت و قطر هم احتمالا از همسایه خود پیروی نخواهند کرد.
برای چندین دهه، بسیاری از دیپلمات‌های غربی مناقشه اسرائیل و فلسطین را مشکل اصلی منطقه می‌دانستند. اما بهار عربی نشان داد که چنین نظریه‌ای، ساده‌انگارانه است. دهه‌ها حکومت هولناک اقتدارگرایانه، خاورمیانه را در آشوب فرو برد و اسرائیل نقشی در آن نداشت.
بنابراین فشار برای دستیبای به توافق سعودی-اسرائیلی خطر تکرار آن نظریه‌های معیوب را در پی خواهد داشت، تنها به صورت معکوس آن. موافقان این نظریه می‌گویند که امر متحول‌کننده خواهد بود اما مزایایی که درباره‌اش گفته می‌شود، دور از ذهن به نظر می‌رسد. به گفته اکونومیست البته این باعث نمی‌شود که این هدف، بی‌ارزش جلوه کند، تنها آمریکا باید تصمیم بگیرد که آیا این اقدامات ارزش این هزینه را دارد یا خیر.
تبادل نظر