ایران چطور از قافله رشد اقتصادی دنیا جا ماند؟

فردای اقتصاد: در سه دهه گذشته ایران نتوانسته همگام با کشورهای متوسط درآمدی جهان، با رشد اقتصادی سریع‌تر به کشورهای ثروتمند نزدیک‌تر شود. بنابراین در جریان رشد اقتصادی پویای جهان، اقتصاد ایران درجا زده، فاصله‌اش با پردرآمدها حفظ شده و از کشورهای مشابه عقب مانده است.

صندوق بین‌المللی پول چندی پیش گزارشی منتشر کرد از پیشرفت اقتصادی قابل توجه جمهوری دومینیکن و همگرایی درآمدش به سمت کشورهای توسعه‌یافته. اما اقتصاد ایران چقدر توانسته به لیگ ثروتمندها نزدیک شود و آیا موفق شده خودش را به کاروان رشد کشورهای در حال توسعه برساند؟

 طی سه دهه گذشته رشد تولید سرانه کشورهای پردرآمد ۶۲ درصد بوده اما کشورهای متوسط خیلی سریع‌تر رشد کرده‌اند؛ تئوری هم می‌گوید در سطوح بالای درآمدی رشد اقتصادی می‌تواند سخت‌تر شود، در حالی که کم‌درآمدها هنوز به میوه‌های توسعه که چیدنشان آسان‌تر است، دسترسی دارد. اما مشکل اینجاست که رشد ایران هم‌اندازه پردرآمدها بوده است. این رشد پایین‌تر از هم‌گروه‌ها باعث شده ایران که مدت‌ها در گروه کشورهای بالاتر از متوسط بوده، حالا پایین‌تر از متوسط باشد و از قافله عقب بماند.

یک معیار جالب همگرایی اقتصاد کشورها، نسبت تولید سرانه‌شان به آمریکاست. افزایش این نسبت برای کشورهای با درآمد متوسط که اکثریت کشورهای جهان هستند، نشان می‌دهد آن‌ها توانسته‌اند خودشان را به ثروتمندها نزدیک‌تر کنند.

نگاه به تغییر وضعیت چند کشور می‌تواند جالب‌تر باشد؛ کره جنوبی معجزه‌وار از ۳۰ درصد درآمد سرانه امریکا به ۷۰ درصدش رسیده؛ لهستان بعد از گذار به دموکراسی در ۱۹۹۰ رشد قابل توجهی داشته؛ قصه برای ترکیه و مالزی با فراز و نشیب اما صعودی بوده؛ جمهوری دومینیکن که موضوع گزارش IMF بود هم از وضعیت نامناسب قبلی به وضعیتی بهتر از ایران رسیده است. اما ایران تقریباً نسبت به جهان درجا زده و همگرایی خاصی نداشته است. واگرایی چین و هند هم جالب توجه است.