فردای اقتصاد: شرکت پاکسان که در صنعت شوینده فعالیت می‌کند به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان این حوزه شناخته می‌شود، مدت‌هاست که به دلیل قیمت‌گذاری دستوری و کنترل حاشیه سود توسط دولت با مشکلات زیادی روبروست و این موضوع در سال جدید به دلیل افزایش هزینه‌ها شرایط سخت‌تری را برای این شرکت رقم زده است. بحث قیمت‌گذاری دستوری تنها صنعت شوینده را با چالش‌های جدی مواجه نکرده و صنایع دیگری همچون خودروسازی، لاستیک و... نیز با همین مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند که زیان‌های زیادی را بر شرکت‌های فعال در این حوزه‌ها تحمیل کرده است.
در ادامه با بررسی شرایط تولید و فروش نماد «شپاکسا» به خوبی خواهیم دید که شرایط ایجاد شده چگونه وضعیت سخت این شرکت را به دره زیان کشانده که می‌تواند تبعات بیشتری را نیز در صورت تداوم به همراه داشته باشد.
نگاهی به تاریخچه پاکسان
شرکت تولیدی پاک کن با مسئولیت محدود در سال ۱۳۴۱ در اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی تهران به ثبت رسیده است. بعد از آن در سال ۱۳۴۲ نام و نوع شرکت به شرکت سهامی پاک کن و سپس بنا بر تصمیم مجمع عمومی فوق العاده مورخ ۳۰مهر ماه ۱۳۴۹ به شرکت سهامی خاص پاکسان تغییر یافته است
موضوع فعالیت این شرکت تهیه و تولید انواع مواد شوینده و پاک‌کننده، محصولات بهداشـتی و آرایشـی، کارهای تولیدی و بازرگانی، سـرمایه‌گذاری، صـادرات، واردات و انجام هر نوع عملیات و معاملاتی که به صـورت مستقیم یا غیرمستقیم مرتبط با مـوضوع فعالیت شرکت باشد، است.
شرکت پاکسان به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و بزرگترین شرکت‌های تولید کننده در کشور و دارای سبد کامل محصولات شوینده و بهداشتی مالک برندهای مشهور و باسابقه، با بیش از ۱۵۰ کد کالا در حوزه مذکور به فعالیت می‌پردازد. برند «سپید» در بخش پودرهای ماشینی، برند «برف»، «کیمیا» و «ارکید» در قسمت پودرهای دستی، برند «سیو»، «گلنار» و «عروس» در حوزه صابون بهداشتی و حمام و همچنین مواد اولیه محصولات صنعتی مثل گلیسیرین، اسید چرب، اسید سولفونیک و سدیم لوریل اتر سولفات با نام تجاری پاکساپون از عمده محصولات این شرکت است. پاکسان با توجه به پتانسیل بالای تولید اقلام فوق بخشی از ظرفیت تولید خود را به فروش آن‌ها به سایر تولیدکنندگان محصولات نهایی اختصاص می‌دهد. مالکیت برندهای «شبنم»، «گلی»، «پونه» و «نسیم» نیز در اختیار پاکسان قرار دارد که تولیدات مربوط به آن تحت لیسانس شرکت پاکسان و در شرکت‌های «ساینا» و «گلتاش» که از شرکت‌های مجموعه مدیریت صنعت شوینده هستند، تولید می‌شود و بابت آن‌ها حق لیسانس دریافت می‌کند.
برگشت تولیدات شپاکسا به روند صعودی
نگاهی به روند تولیدات ماهانه پاکسان نشان می‌دهد که پس از شوک شدیدی که شرکت در فصل زمستان سال گذشته تجربه کرد، در فصل بهار سال جاری روند رو به رشدی را به خود گرفته است که البته همچنان نسبت به رکورد تولیدات خود در نیمه ابتدایی سال ۱۴۰۰ فاصله دارد. این شرکت در آخرین گزارش خود برای مردادماه توانسته است بیش از ۱۱هزار تن از محصولات مختلف خود را تولید کند و جمع تولید دو ماهه تابستان خود را به نزدیکی ۲۲هزار تن برساند. این درحالی است که شرکت در فصل زمستان جمعا کمتر از ۲۰هزار تن محصول تولید کرده بود.
نگاهی به وضعیت فروش مقداری نیز شرایط مشابهی را به تولید طی کرده و شرکت اغلب کل تولید خود و بعضا بیشتر از آن (از موجودی) را نیز به فروش رسانده است. از آنجا که «شپاکسا» به دلیل داشتن تاریخ انقضا نمی‌تواند محصولات تولیدی خود را تا مدت زیادی در انبار ذخیره کند، امکان به تعویق انداختن فروش آن‌ها را با قیمت‌های بالاتر در آینده ندارد.
اواخر خرداد ماه سال جاری بود که پس از کش و قوس‌های فراوان شرکت توانست افزایش نرخ ۲۵ درصدی برای محصولات گروه صابون و پودر خود را دریافت کند. که به وضوح در فروش ریالی شرکت در تیر و مرداد مشخص است. به طور کلی شرکت ۵۲ درصد از مبلغ فروش محصولات تولیدی خود (که شامل قیمت‌گذاری دستوری می‌شوند) را از طریق شرکت به‌پخش (سهامی عام) به فروش می‌رساند و حضور فعالی در بازار مصرفی ندارد. همین موضوع باعث شده است که سطح نرخ‌های فروش این شرکت به طور کلی نسبت به بازار پایین‌تر باشد. ۳۳ درصد از مبلغ فروش مربوط به حوزه صادرات و مابقی نیز به فروش محصولات صنعتی و کارمزدی اختصاص دارد که تحت نرخ‌گذاری دولتی نیستند.
طبق آخرین گزارش ماهانه «شپاکسا» برای مرداد، این شرکت توانسته است فروش بیش از ۲۶۵ میلیارد تومانی را به ثبت برساند که نسبت به میانگین فصل بهار رشد ۶۷ درصدی را نشان می‌دهد.
کوچ پاکسان از سود به زیان
با توجه به اینکه بیش از نیمی از فروش شرکت با قیمت‌گذاری دستوری و از طریق شرکت پخش به فروش می‌رسد، افزایش تنها ۲۵ درصدی نرخ محصولات نتوانسته است که افزایش سنگین هزینه‌های تولید را پوشش دهد.
همانطور که در نمودار سود و زیان فصلی پاکسان پیداست، این شرکت از فصل زمستان که با افزایش هزینه‌ها همراه بود، سودهای قبلی خود که مقدار زیادی نیز نبودند را با زیان‌های سنگینی جابه‌جا کرده است. شرکت در فصل پاییز سال گذشته توانسته بود سود ناخالص ۱۱۴ میلیارد تومانی را شناسایی کند اما به مرور این وضعیت رو به افول رفت و سود ناخالص شرکت در فصل بهار سال جاری به یک زیان تقریبا ۷ میلیارد تومانی تبدیل شد. این روند برای سود خالص بسیار نامناسب‌تر است؛ به طوری که سود خالص بیش از ۴۶ میلیارد تومانی فصل پاییز ۱۴۰۰ به زیان خالص نزدیک به ۱۰۶ میلیارد تومانی در فصل بهار ۱۴۰۱ تبدیل شد که عدد بسیار بزرگی در مقیاس این شرکت به حساب می‌آید.
یکی از معضلات همیشگی شرکت‌هایی که در این صنعت فعالیت می‌کنند، کنترل حاشیه سود آن‌هاست به طوری که نگاهی تاریخی به حاشیه سود ناخالص آن‌ها نشان می‌دهد که معمولا در محدوده ۱۰ درصد در نوسان بوده است. اکنون اما مدتی است حاشیه سودها نیز روندی نزولی به خود گرفته‌اند و در اولین فصل سال جدید شرکت با حاشیه سود ناخالص و خالص به ترتیب منفی ۲ و منفی ۲۳ درصد مواجه شد.
نگاهی به روند هزینه‌های سربار پاکسان که بخش بزرگی از هزینه‌های تولید را تشکیل می‌دهد، به خوبی نشان می‌دهد که افزایش سنگین هزینه‌ها در کنار رشد اندک قیمت نهایی محصولات، چگونه شرکت را به ورطه زیان‌دهی کشانده است. شرکت در فصل بهار ۱۴۰۱ بیش از ۴۷.۵ میلیارد تومان هزینه سربار داشته است که نسبت به فصل قبل‌تر آن افزایش ۳۳ درصدی را نشان می‌دهد و بخش عمده آن به رشد دستمزدها برمی‌گردد. این موضوع در کنار افزایش هزینه مواد اولیه که ۹۲ درصد بهای تمام شده تولید محصولات را شامل می‌شود، با افزایش تولیدهای صورت گرفته زیان را برای شرکت بیشتر خواهد کرد و در این شرایط دریافت افزایش نرخ برای محصولات بیش از پیش احساس می‌شود.
طرح‌های توسعه شپاکسا در یک قدمی بهره‌برداری
پاکسان طی یک شفاف‌سازی که در اواخر سال گذشته اطلاع‌رسانی شد، از طرح‌های توسعه خود خبر داد. «شپاکسا» با اتشار اطلاعیه‌ای روی سامانه کدال به سهامداران خبر داد که دو پروژه نوسازی و توسعه پلنت سولفوناسیون با تکنولوژی راکتور بالسترا ایتالیا و تولید محصولات اولئوکیمیکال را در دست اجرا دارد. طبق گفته شرکت مقرر شده بود که راکتور سه‌تن خریداری شده، تا اواخر تیر ماه سال جاری به شرکت تحویل شود و پروژه به سمت بهره‌برداری طبق برنامه‌ریزی حرکت کند.
همچنین پاکسان خبر داد که قصد دارد در راستای توسعه برند خود و تنوع بخشی به خطوط تجاری، افزایش توان رقابتی در بازار داخل و افزایش نفوذ در بازارهای صادراتی، نسبت به تکمیل سبد محصولات خود اقدام کند.
تبادل نظر