فردای اقتصاد: به دنبال رشد بیش از ۲۵ درصدی قیمت خودروهای داخلی در کمتر از دو ماه، بسیاری بدون توجه به رشد قیمت دلار و جاماندگی قیمت خودرو از دلار در نیمه نخست سال، انگشت اتهام را به اشتباه به سمت عرضه خودرو در بورس کالا گرفتند. در این شرایط، دلالان هم مجال بیشتری برای تاثیرگذاری روی افکار عمومی یافتند. اما موضع‌گیری امروز کمیسیون صنایع مجلس و برخی از دیگر مقامات در حمایت از فروش خودرو در بورس کالا، نشان از آن دارد که اجماع نسبی در خصوص این موضوع در نهادهای مختلف در حال شکل‌گیری است و احتمالا دولت در ماه‌های آینده قاطع‌تر در مسیر پیش بردن عرضه خودرو در بورس گام بردارد.
سه گروه مخالف خودرو در بورس
از روزی که خودرو با هدف حذف قرعه‌کشی، به بورس کالا آمد سه گروه به مخالفت با آن پرداختند:
گروهی به دلیل عدم آشنایی با سازوکار بورس کالا یا به دلیل بی‌اعتمادی به سیاست‌گذار با این روش مخالفت می‌کردند. البته مقصر این بی‌اعتمادی دولت است که با اشتباهات متعدد در حوزه بازار خودرو (از ممنوعیت واردات گرفته تا قیمت‌گذاری دستوری و راه انداختن لاتاری خودرو) به اعتماد مردم لطمه زده و از سوی دیگر، در آگاهی‌بخشی و همراه کردن مردم با سیاست اعلامی خود ضعیف عمل کرده است.
گروه دیگر مخالفان هم برخی دلالان خودرو بودند که دیگر نمی‌توانستند با شرکت در قرعه‌کشی یا خرید حواله برندگان قرعه‌کشی، خودروی ارزان بخرند و از فروش آن در بازار پولی به جیب بزنند.
اما تنها واسطه‌های فروش خودرو نیستند که مخالف شفاف شدن معاملات این بازار هستند و حتی برخی نمایندگان هم در هفته‌های اخیر این مخالفت را ابراز کرده‌اند.
مجلس مخالف عرضه خودرو در بورس نیست
صبح دوشنبه ایلنا به نقل از علی جدی عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس نوشت جدی با بیان اینکه کمیسیون صنایع و معادن مجلس موافق عرضه خودرو در بورس نیست، گفت: «عرضه بر تقاضا باید جلو بیفتد سپس تنظیم قیمت صورت بگیرد. سایپا بدون قرعه‌کشی چند خودرو را عرضه می‌کند آیا این خودروها را باقیمت حاشیه بازار فروخته می‌شوند یا به قیمت کارخانه؟ اگر عرضه افزایش پیدا کند و نیاز کمتر از عرضه شود قیمت‌ها متعادل می‌شود». شائبه مخالفت مجلس با فروش خودرو از طریق بورس کالا موجب مواجه شدن سهام خودروسازان با صف فروش در معاملات امروز بورس شد.
اما ساعتی بعد تسنیم به نقل از همین نماینده این گفته را اصلاح کرد و نوشت «در کشور ما برخلاف دنیا به جای آنکه خودروسازان برای تولید بیشتر و بهتر رقابت کنند، این خریداران هستند که به دلیل شرایط نامساعد فعلی برای خرید، رقابت می کنند اما این معادله با عرضه مستمر خودرو در بورس کالا و واردات می تواند تغییر کرده و رقابت اصلی را به سمت تولید بیشتر و بهتر سوق دهد». این عضو کمیسون صنایع و معادن مجلس تاکید کرد که تداوم عرضه در بورس از الزامات تعادل بازار خودرو است.
در ادامه، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس هم با رد این فرضیه که اکثر نمایندگان مجلس مخالف با عرضه خودرو در بورس کالا هستند، خاطرنشان کرد: از ابتدای عرضه خودرو در بورس کالا اکثر نمایندگان با عرضه آن موافق بودند و در حال حاضر هم مخالف عرضه نیستند. روح الله عباسپور با بیان اینکه بورس کالا افزایش شفافیت قیمت در بازار خودرو را به دنبال داشته است گفت: بورس کالا دارای ویژگی‌هایی چون شفافیت در قیمت‌گذاری، کشف قیمت و جلوگیری از رانت و فساد را داراست.
از سوی دیگر، ایرنا نیز به نقل از غلامرضا مصباحی مقدم عضو شورای عالی بورس با بیان اینکه بهترین راه برای تعیین قیمت عادلانه خودرو عرضه در بورس است، گفت: «افزایش عرضه خودرو در بورس کالا باعث حذف قیمت گذاری تصنعی و ساختگی دلال‌ها می‌شود و قیمت بازار روی تابلوی بورس کشف می‌شود؛ زیرا تعداد عرضه‌ها و خریدارها در این بستر شفاف و واقعی است».
مصباحی مقدم افزود: «تجربه عرضه‌های اخیر نیز نشان داده که این عرضه به سود تولیدکننده و مصرف‌کننده بوده است و با حذف رانت، دلالان به حاشیه رفته‌اند».
علت افزایش قیمت خودرو دلار است، نه بورس کالا
در هفته‌های اخیر هم که قیمت دلار به قله‌های تاریخی جدید رسیده است و موجب افزایش قیمت خودرو در بازار شده است، برخی درباره علت رشد قیمت خودرو آدرس اشتباه می‌دهند و بورس را مقصر این اتفاق معرفی میکنند. حال آنکه این رشد قیمت متاثر از دلار بوده و روند شاخص قیمت خودروی بورسان نیز حاکی از آن است که یک علت رشد جدی‌تر خودرو نسبت به دلار آن است که قیمت خودرو در نیمه نخست سال به دلیل انتظار برای آزادسازی واردات، از رشد نرخ ارز جامانده بود و حالا به نظر در حال جبران این جاماندگی است. از سوی دیگر، در دوره‌های التهاب بازار دلار، برخی افرادی که قصد دارند از کاهش ارزش سرمایه خود جلوگیری کنند، به دلیل محدودیت‌هایی که خرید ارز دارد ریال را تبدیل به دارایی‌هایی از جمله خودرو، طلا و مسکن میکنند. از این رو بازار خودرو شاهد جریانی از تقاضا خواهد بود که رشد جدی‌تر قیمت‌ها را به همراه دارد.
انحصار خودروسازان با قیمت‌گذاری دستوری حل نمی‌شود
گروهی دیگر با اشاره به انحصاری بودن خودروسازی در کشورمان به گونه‌ای با کشف قیمت خودرو در بورس کالا مخالفت میکنند که گویی قیمت‌گذاری دستوری خودرو در سال‌های گذشته مشکلی از مشکلات این صنعت حل کرده است. حال آنکه پایین نگه داشتن دستوری قیمت خودرو حتی به ضرر مصرف‌کننده بوده است. چراکه خودروسازان را زیان‌ده و مجبور به کاهش تیراژ تولید کرد. با محدود شدن عرضه و در کنار آن ممنوعیت واردات خودرو، قیمت‌ها سر به فلک کشید.
حال آنکه کشف قیمت خودرو در بورس هم انگیزه خودروساز برای تولید را افزایش می‌دهد که اگر با آزادسازی واردات خودرو همراه شود، شاید بتواند اندکی از تب بالای بازار خودرو بکاهد. هر چند نباید فراموش کرد که آینده نرخ ارز ممکن است در این مسیر تعیین‌کننده‌تر باشد.
تبادل نظر