فردای‌اقتصاد: رییس اتاق بازرگانی ایران و روسیه، نخستین و اصلی‌ترین مشکل در خصوص توسعه روابط با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، با محوریت روسیه را کمبود و لزوم تکمیل زیرساخت‌های متناسب با نیازهای جدید و پیش‌روی عنوان کرد و اظهار کرد: با توجه به وجود سه بندر انزلی، کاسپین و آستارا، و توانمندی‌های گسترده این بنادر، باید مبنای تجارت خود را دریامحور قرار دهیم؛ چراکه در حمل و نقل زمینی نیازمند عبور و همراهی کشور ثالثی بوده و در صورت وجود رقابت در سبد کالایی صادراتی با آن کشور، قطعا در مسیر تسریع و تسهیل امور مرتبط با ترانزیت کالاهای ایرانی، مانع و اخلال ایجاد می‌کنند.
به گزارش «فردای اقتصاد»، هادی تیزهوش تابان، رییس اتاق بازرگانی، صنعت، معدن و کشاورزی گیلان با برشمردن مزایای ناشی از تجارت بر بستر دریا، تصریح کرد بهترین سازوکار تجارت برای ایران و گیلان در ارتباط با اوراسیا و روسیه از طریق دریا است، اضافه کرد: متأسفانه به‌رغم فعالیت شرکت کشتیرانی دریای خزر و چند شرکت بخش خصوصی، ناوگان ایرانی دریای خزر، دارای کشتی‌های قدیمی تجاری است که باید با توجه به نیازهای روبه گسترش و تغییر تجارت در این دریا و توسعه ترانزیت میان منطقه‌ای از طریق کشورهای ساحلی، باید بیش از پیش مورد توجه و در اولویت قرار گیرد.
تیزهوش تابان، سرمایه‌گذاری در حوزه‌های لجستیکی و زیرساختی را زمینه فعالیت و شرح وظایف نهاد دولت ارزیابی کرد و با تأکید بر اینکه برای توسعه مناسبات با اوراسیا، امکانات موجود کافی نیست و هم‌افزایی نهادهای دولتی در این راستا باید در اولویت کاری قرار گیرد، افزود: نکته ظریف در زمینه توسعه روابط ترانزیت با اوراسیا و روسیه اینکه استان گیلان از ظرفیت و قابلیت ایجاد و توسعه مراودات ریلی، دریایی، جاده‌ای و هوایی برخوردار است. برهمین اساس، همزمان با نوسازی ناوگان کشتیرانی داخلی، تکمیل مسیر ریلی رشت به منطقه آزاد انزلی و انزلی، ایجاد اسکله‌های رو رو در بنادر گیلان، احداث مسیر ریلی رشت به آستارا و توسعه مسیرهای هوایی فرودگاه بین‌المللی رشت به عنوان مهمترین طرح‌های زیرساختی استانی و ملی جهت توسعه مناسبات با بازارهای حوزه دریای خزر باید در اولویت ملی قرار گیرند.
رییس اتاق بازرگانی گیلان به تجزیه و تحلیل مسائل و مشکلات مرز ترانزیتی کشورمان با جمهوری آذربایجان در آستارا پرداخته و با بیان اینکه حداکثر ظرفیت تردد در این مسیر ۵۰۰دستگاه کامیون است، گفت: در صورتیکه به دنبال افزایش میزان کامیون‌های ورودی به نقطه مرزی باشیم، با مشکلات موجود که زمان ماندگاری کامیون‌های پشت مرز را به چندین روز افزایش داده، در بهترین حالت ۲۵۰دستگاه کامیون از این طریق تردد می‌کند و این مهم مشکلات عدیده‌ای در اجرای تعهدات به خریداران در بازارهای مصرف و نگاهداری کالاها به وجود آورده؛ در نتیجه اولویت مسیرهای تجاری ایران با روسیه باید از طریق دریا و بنادر به منظور افزایش میزان، حجم، و کاهش زمان و هزینه‌های حمل و نقل کالا، باشد.
وی با بیان اینکه تجار ایرانی بعد از گذشته سه دهه فعالیت در بازار روسیه و اوراسیا، دارای آشنایی کافی با فرهنگ تجاری، قوانین و مقررات این کشورها است، اضافه کرد: حال سوالی که پیش می‌آید این امر است که به‌رغم آشنایی، توانمندی‌های متنوع در امکانات، زیرساخت‌ها و محصولات تولیدی ایرانی، و حتی انعقاد قرارداد همکاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا؛ چرا اقتصاد کشورمان به اندازه ترکیه قادر به بهره‌برداری و حضور در بازارهای مزبور نیست؟
رییس اتاق بازرگانی ایران و روسیه سیاستگذاری‌های متعدد و متناقض با برد زمانی چند هفته تا چند روز، در قالب آیین‌نامه‌ها و مقررات متعدد را مهمترین عامل بازدارنده و چالش پیش‌روی فعالیت اقتصادی و گسترش مناسبات با کشورهای همسایه، به‌ویژه اتحادیه اقتصادی اوراسیا و روسیه عنوان و تصریح کرد: تجارت کشور را نمی‌توان با آیین‌نامه و بخشنامه‌ها اداره کرد؛ به‌طور مثال به محض کمبود کالایی در بازارهای داخلی، اولین اقدام مسئولان ممنوعیت صادرات است؟! حال تکلیف بازرگانی که دارای تعهد صادراتی است، چیست؟ چه کاری باید انجام دهد؟ چراکه به تبع اعمال ممنوعیت توسط دولت، نه تنها قرارداد، و پول خود را از دست می‌دهد، بلکه اعتبار او نیز خدشه‌دار شده و در برخی موارد مجبور به حضور در دادگاه می‌شوند.
تیزهوش تابان اظهار کرد: در چنین موقعیت‌هایی یک سوال مطرح می‌شود، که کشورهای دیگر در موقعیت‌های مشابه چه می‌کنند؟ عرف مرسوم در جهان این است که به منظور تنظیم بازار مصرف داخلی، مانع تعهدات صادراتی بخش خصوصی و دولتی نمی‌شوند؛ بلکه از کشورهای همسایه و بازارهای فرامنطقه‌ای وارد می‌کنند. بنابراین تنظیم بازار از طریق قطع واردات انجام می‌گردد نه صادرات؛ یا اینکه برای صادرات یک دوره زمانی مشخصی تعیین و اعمال می‌شود.
وی با اشاره به پرسش خود از فعالان اقتصادی حاضردر همایش اوراسیا که اخیرا در تهران با حضور مسئولان دولتی ایرانی و روسی برگزار شد، افزود: هیچ شرکتی قادر به انعقاد قرارداد با طرف خارجی خود برای مدت ۶ ماه نیست؟! چراکه معلوم نیست قوانین و مقررات در چه زمانی و تابع کدام عوامل دستخوش تغییر می‌شوند چون بخش قابل توجهی از آیین‌نامه‌های مربوط به صادرات براساس نیازها، فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی بازارهای صادراتی کشور و تولیدکنندگان ایرانی تنظیم و ابلاغ نمی‌شوند.
رییس اتاق بازرگانی گیلان در خصوص بازگرداندن ارز ناشی از صادرات با تصریح براینکه زمانیکه دولت در عودت درآمدهای ارزی خود دارای مشکل است، بخش خصوصی چگونه قادر به انجام و رفع چنین مشکلی است، از فعالیت میربیزنس بانک که توسط بانک ملی در روسیه ایجاد شده قدردانی کرد و گفت: مشکلی که وجود دارد این واقعیت است که به جای مبادله ۴۸ تا ۷۲ ساعته روبل صادرکنندگان با ریال ایرانی، بانک براساس سیاست‌های بانک مرکزی، مسیر طولانی را با کاهش ارزش ۱۰ تا ۱۵درصدی نسبت به بازار در برابر صداقت بازرگانان در دستور کار قرار می‌دهد، مگر یک صادرکننده چه میزان سود به دست می‌آورد که در جریان مبادله درصد قابل توجهی از فروش خود را از دست دهد؟
وی با بیان اینکه اولویت مدیریت اقتصادی کشور واردات بوده و در عین حال به لزوم و اهمیت روان‌سازی فعالیت‌های تجاری کسی باور ندارد، اضافه کرد: اساسا نگاه غالب نظارتی و تحدیدکننده از طریق تعیین آیین‌نامه‌های مختلف بر قوانین موجود بوده و این در حالی است که تولید و صادرات حیات زندگی اقتصادی کشور محسوب می‌شوند؛ اما برای رونق آن قوانین و مقررات مشخص و قابل اعتماد برای چند سال که تأمین و تضمین‌کننده مسیرهای صادراتی کشور باشند، ارائه نمی‌کنیم.
رییس اتاق بازرگانی ایران و روسیه در ادامه مقایسه‌ای میان صادرات کشور ترکیه به بازارهای اوراسیا به‌ویژه روسیه کرد و اظهار کرد که این مهم ناشی از حمایت‌های مالی- بیمه‌ای دولت آن کشور نسبت به صادرکنندگان بوده، اگرچه بنده با این رویکرد موافق نیستم، اما در آغاز و تداوم حفظ بازارهای صادراتی، الزامی حیاتی است.
تیزهوش تابان با ارائه تحلیلی از فرصت های صادراتی و وارداتی ایران و روسیه در راستای تکمیل و تأمین نیازهای طرف مقابل و نیازهای ناشی از تحریم های شدید اروپا و امریکا علیه روسیه، تصریح کرد حال اگر موفق به تأمین نیازهای روس‌ها نشدیم، طبیعی است که آن کشور به سمت کشورهای دیگر متمایل می‌شود.
وی علاوه بر محصولات کشاورزی، صنایع سبک را نیز ظرفیت مناسب تولیدات ایرانی در بازار روسیه ارزیابی کرد و گفت: در حالیکه ما واردکننده نهاده‌های دامی و غلات می باشیم، قادر به صدور کالاهای برشمرده هستیم، در نتیجه درچارچوب همکاری های دو طرف، هیچ رقابتی در عرضه محصولات به بازارهای یکدیگر وجود ندارد و این موضوع بسیار مهمی است.
رییس اتاق بازرگانی ایران و روسیه راهکار برون رفت از مشکلات تعدد آیین‌نامه‌ای، و تنوع نهادهای ۱۵گانه درگیر و مسئول در موضوع صادرات را تمرکز امور مرتبط با صادرات در یک نهاد خاص عنوان کرد و افزود: در این میان الگوی موفق مناطق آزاد تجاری صنعتی که براساس آن امور مدیریتی، خدماتی رسانی به فعالین اقتصادی در قالب یک سازمان واحد و مدیریت متمرکز یعنی مدیرعامل سازمان ظاهر می شود، می تواند الگوی مناسبی برای تسهیل‌گری و سرعت بخشی به رونق فضای کسب و کارهای صادراتی بوده و مورد استفاده قرار گیرد.
تیزهوش تابان، بعد از صادرات و همکاری های تجاری دو جانبه، همکاری در قالب ترانزیت کالا میان روسیه و هند در قالب کریدور شمال جنوب را دیگر فرصت و مزیت بی نظیر برای توسعه مناسبات و گسترش همکاری های دوجانبه و چند جانبه اقتصادی فی مابین ارزیابی نمود و اظهار داشت: با توجه به موقعیت جغرافیایی کشورمان، می توانیم در مسیر نقل و انتقال کالاهای روسی و هندی نقش محوری ایفا نموده و درآمدهای ارزی بیشتری از صادرات نفت به دست آوریم.
وی با طرح این سوال که چرا چنین فرصتی طی بیش از دو دهه از انعقاد قرارداد کریدور شمال جنوب، هنوز محقق نشده؟ چنین پاسخ داد: اگر از چابهار کالایی را با کامیون به سمت مرز آستارا ترانزیت کنید به جای ۹ روز، این فرآیند به ۴۴ روز خواهد رسید، و این یک فاجعه است. موضوعی که خودمان به منظور راستی آزمایی این مسیر و همکاری نهادهای طول مسیر امتحان کردیم. سئوال اینجاست در حالیکه انتقال بار بازرگان ایرانی چند ده روز طول می کشد، آیا طرف خارجی از چنین مسیری جهت ترانزیت کالاهای خود به روسیه و هند استفاده می کند؟
رییس اتاق بازرگانی گیلان، نبود راهبرد در دیپلماسی اقتصادی کشور در امور مرتبط با صادرات، واردات و ترانزیت را یکی از مشکلات پیش روی اعلام و با اظهار تأسف از شرایطی که برای تولید و صادرکنندگان ایرانی به وجود می آید، این افراد را عاشق و دیوانه معرفی کرد که در دوران سوداگری دلالی و زمانی که سود اصلی در فرآیندهای دلالی وجود دارد، به تولید می پردازند، تولیدی که در آن اشتغالزایی، تولید یک محصول جدید و رونق فضای کسب و کار به چنین افرادی روحیه و انگیزه مضاعف می دهد.
تبادل نظر