فردای اقتصاد - در حالی که طرح صیانت پس از مدت‌ها بحث از مجلس خارج و به شورای عالی فضای مجازی سپرده شده بود حالا خبر جدیدی حاکی است که بخشی از ساختار حقوقی دیده شده در طرح صیانت توسط شورای فضای مجازی تصویب شده است.
شورای عالی فضای مجازی در مصوبه‌ای که در ۲۳ مرداد ابلاغ شده بخش‌هایی از مهمترین ساختار حقوقی طرح صیانت یعنی ایجاد کمیسیون تنظیم مقررات فضای مجازی کشور را تصویب کرده است.
ساختار این کمیسیون مشابه نهادی است که پیش از این در طرح صیانت هم دیده شده بود و به نوعی حاکمیت کلی مقررات گذاری در فضای مجازی کشور را برعهده دارد.
شورای عالی فضای مجازی برای راه‌اندازی این کمیسیون مصوبه ده سال قبل خود را به روزرسانی کرد و بر اساس آن وظایف کمیسیونی که در سال ۱۳۹۱ رای به تشکیل آن داده را اصلاح کرده و حالا این کمیسیون هم وظیفه تنظیم‌گری و ساماندهی کل فعالیت‌های حوزه مجازی و هم نظارت و اعمال ضمانت‌های اجرای مقررات با تخلف را در اختیار دارد.
برای این منظور کمیسیونی که حالا بزرگترین مرجع تصمیم‌گیری در حوزه فناوری اطلاعات وارتباطات در ایران خواهد بود متشکل از دبیر شورا ( رییس کمیسیون) ، نمایندگان (در سطح معاون) از نهادهایی چون مجلس، قوه قضاییه، وزارت ارتباطات، وزارت اطلاعات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، سازمان صدا و سیما، سپاه پاسداران، فرماندهی نیروی انتظامی، دونفر از اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی، معاون تنظیم مقررات شورای فضای مجازی و نماینده دستگاه مرتبط حسب مورد با حق رای است.
در این کمیسیون برای بخش خصوصی و افراد صاحب نظر مستقل حق رای دیده نشده هرچند در تبصره این مصوبه جدید آمده که برخی از آنها می‌توانند بدون حق رای با دعوت در جلسات حضور داشته باشند.
هدف این نهاد جدید نوعی ایجاد هماهنگی در معماری تنظیم‌گری فضای مجازی کشور واصلاح ماموریت‌ها و شرح وظایف تنظیم‌گران بخشی است.
این کمیسیون حق سیاست‌گذاری برای صدور مجوز برای هر گونه فعالیت کسب وکار در فضای مجازی کشور شامل محتوا ( اعم از داده، صوت و تصویر) خدمات و زیرساخت‌های فناوری اطلاعات را دارد و همچنین میتواند به تعیین نیازمندی‌ها واولویت‌های قانونی کشور در حوزه فضای مجازی برای قوای مجریه و قضاییه برای تدوین لوایح مورد نیاز و تصویب در مجلس بپردازد.
این کمیسیون که سطح بالایی از اختیارات به آن داده شده میتواند در تمامی نظامات حکمرانی از قبیل نظام رسانه، نظام هویت، کلان داده‌های ملی، حوزه بین‌المللی، سرمایه‌گذاری خارجی، رمزارز و فناوری‌های نوظهور مانند زنجیره بلوکی و هوش مصنوعی ونظام رقابتی و ضد انحصار سکوهای فضای مجازی ایفای نقش کند.
کمیسیون تنظیم مقررات همچنین میتواند موضوعاتی مثل الزامات مدیریتی ترافیک داخلی و خارجی فضای مجازی و اختصاص صلاحیت موقت تنظیم‌گری به نظیم‌گران بخشی موجود و حل اختلاف تنظیم‌گران بخشی فضای مجازی را انجام دهد.
بر اساس یک تبصره موارد اعمال انسداد مربوط به خدمات دهندگان فضای مجازی با بیش از ۳ میلیون کاربر پیش از اقدام به مرکز ملی فضای مجازی اطلاع داده شود.
دوباره صیانت
طرح صیانت از ابتدای مطرح شدن در مجلس با موج بزرگی از مخالفت کاربران و گروه‌های مختلف کسب و کار مواجه شد به طوری که دامنه مخالفت‌ها منجر به کنار گذاشتن این طرح از روند تصویب مجلس شد.
حالا با تصویب یکی از اساسی‌ترین بخشهای طرح صیانت ( کمیسیون تنظیم مقررات ) به نظر می‌رسد راه برای اجرای مفاد این طرح خارج از مجلس باز شده است. مشخص نیست بخشهای دیگر طرح صیانت در چه زمانی تصویب می‌شود اما مصوبه نخست اختیارات زیادی برای کمیسیون قائل شده که میتواند باعث تحولات جدی در این عرصه شود.
ابلاغ این مصوبه در حالی صورت می‌گیرد که تصویب آن در ۲۷ اردیبهشت ماه صورت گرفته ولی از آن زمان تاکنون رسانه‌ای نشده بود.
در طی ماه‌های اخیر محدودیت‌های اعمال شده روی اینترنت و کند شدن پلتفرمهای خارجی باعث شده که بارها بحث صیانت به شکلهای جدید مطرح شود. کند شدن پهنای باند شبکه‌های اجتماعی به خصوص اینستاگرام و تلگرام از سوی برخی از کاربران به صیانت خاموش تعبیر شده است.
واکنش‌ها به صیانت جدید
امروز انتشار این طرح باعث واکنش‌های مختلفی هم شد از جمله آذری جهرمی در تلگرام خود نوشت اخذ مسئولیت تنظیم‌گری از دولت و واگذاری آن به نهاد سیاستگذار، یک خطای راهبردی است. علاوه بر این اگر این نهاد تنظیم‌گر غیرپاسخگو هم باشد این خطای راهبردی را تشدید خواهد کرد.
جهرمی نوشت: مصوبه‌ی اخیر شورای عالی فضای مجازی درباره تنظیم‌گیری فضای مجازی که امروز در رسانه‌ها انتشار یافت، نمود کامل همان اشتباه راهبردی و مصداق خشت اول چون نهد معمار کج است.
همچنین کارشناسان متعدد دیگری نیز از مطرح شدن دوباره این طرح ابرازنگرانی کردند.
اجرای طرح صیانت اینترنت کودک
وزیر ارتباطات حتی در زمان تصویب صیانت با این طرح موافقت ضمنی داشت امروز از طرح اینترنت کودک رونمایی کرد. این طرح در راستای اجرایی سازی بند الف ماده ۴-۱ سند صیانت از کودکان ونوجوانان در فضای مجازی مصوب شورای عالی فضای مجازی اجرا شده است.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان نظام رده بندی کودکان بخشی از طرح بزرگتری برای نظام رده بندی و طبقه بندی کاربران اینترنت است.
با ورود به سایتی که با عنوان اینترنت کودک معرفی شده، خطاب به پدران و مادران گفته شده که با استفاده از چند روش می‌توانند دسترسی فرزندان خود را به سایت‌های مختلف اینترنت مدیریت کنند. همچنین در بخشی از سایت به رده‌بندی یا لیست سایت‌های اینترنتی اشاره شده که با ورود به این بخش چهار عنوان سایت با رنگ‌بندی سبز، سفید، زرد و نارنجی مشاهده می‌شود که هر کدام لیستی از سایت‌های که برای دسترسی کودکان و نوجوانان مناسب هستند را دربردارند.
تبادل نظر