فردای اقتصاد: افزایش شدید و مداوم تورم که در سال ۲۰۲۱ آغاز شد، فرصت خودنمایی را به بانک‌های مرکزی داده است. در سال ۲۰۲۳ اکثر کشورها تورم را تحت کنترل می‌گیرند، اما نه بدون دردسر و هزینه جدی. این مشکل در سال ۲۰۲۲ و پس از حمله روسیه به اوکراین که قیمت مواد غذایی و انرژی را به فلک رساند، خیلی جدی شد. بسیاری از اقتصادها شاهد افزایش تورم به سطوحی بودند که برای چندین دهه مشاهده نشده بود. نرخ رشد قیمت مصرف‌کننده در آمریکا به ۹ درصد رسید و در منطقه یورو به رکورد ۱۰.۷ درصد رسید.
این افزایش قیمت‌ها نتیجه تلاقی چند نیروی تورمی است. کمک‌های مالی سخاوتمندانه در دوره همه‌گیری کرونا و سیاست پولی انبساطی باعث افزایش مخارج مصرف‌کنندگان شد. این تقاضا برای مصرف از ظرفیت کارخانه‌ها و بنادر برای پاسخگویی بیشتر بود. به ویژه آنکه اغلب آنها به دلیل مشکلات عرضه مرتبط با تغییرات شدید آب‌وهوایی، شیوع کووید-۱۹ و سایر شوک‌ها با مشکل مواجه بودند. در آن سو نیز افزایش شدید قیمت نفت، گاز و غلات به دلیل جنگ اوکراین، بنزین روی آتش تورم ریخت.
با افزایش تورم، بحث اقتصادی شدیدی در مورد واکنش بانک‌های مرکزی درباره افزایش نرخ‌های بهره آغاز شد. برخی افراد با نگاه کبوتری (طرفدار کاهش نرخ بهره)، با این استدلال که بخش عمده تورم مربوط به مشکلات سمت عرضه است، معتقد بودند نباید با سیاست پولی یا همان افزایش نرخ بهره به سراغ تورم رفت و افزایش قیمت‌ها خود به خود درمان می‌شود. برخی دیگر استدلال می‌کردند که تا زمانی که مصرف‌کنندگان مشتاق به خرج کردن باشند، پایین نگه داشتن نرخ بهره باعث می‌شود مردم پول بیشتری برای مصرف و افزایش قیمت‌ها داشته باشند.
اوایل سال ۲۰۲۲، دیدگاه دوم شروع به جلب نظر بسیاری از بانک‌های مرکزی کرد. فدرال رزرو که در سال ۲۰۲۱ صبورانه منتظر بود تا قیمت‌ها به خودی خود کاهش یابد، نرخ بهره را ۰.۲۵ درصد در ماه مارس و ۰.۵ واحد در ماه مه و ۰.۷۵ واحد در ژوئن، سپتامبر، اکتبر و نوامبر افزایش داد. در آغاز، بانک‌های مرکزی امیدوار بودند که تورم ممکن است بدون رکود اقتصادی کاهش یابد. در ماه مارس، جروم پاول، رئیس فدرال رزرو، گفت: «سابقه تاریخی زمینه‌هایی برای خوش‌بینی در مورد توانایی بانک مرکزی برای مهندسی «فرود نرم» فراهم می‌کند».
در ماه اوت اما صدای آقای پاول تغییر کرده بود. او گفت که نرخ‌های بهره بالاتر در نهایت تورم را پایین می‌آورد، اما «دردی نیز به همراه خواهد داشت». سایر مقامات بانک مرکزی نیز موافق بودند. ایزابل اشنابل، یکی از اعضای هیئت مدیره بانک مرکزی اروپا، گفت: «برای اولین بار در چهار دهه گذشته، بانک‌های مرکزی باید ثابت کنند که چقدر مصمم هستند تا از ثبات قیمت‌ها محافظت کنند.»
بانک جهانی خاطرنشان کرد در نیم قرن گذشته، جهان به ندرت شاهد تغییر به سمت سیاست‌های محدودکننده رشد بوده است. سیاست‌هایی که در سال ۲۰۲۲ شکل گرفته یکی از این موارد استثنا است که پیش‌تر در سال ۱۹۸۲ اجرا شد، زمانی که سیاست‌گذاران در سراسر جهان تصمیم گرفتند به یک دهه مشکل تورم پایان دهند؛ آنها موفق شدند، اما در این روند باعث ایجاد رکود جهانی شدند. این دوران برای بسیاری از مردم دوران سختی بود، اما اکثر بانک‌های مرکزی آن را یک پیروزی و افتخار بزرگ می‌دانند. در سال ۲۰۲۳، متأسفانه، به نظر می‌رسد بانک‌های مرکزی از نسل جدیدی از قهرمانان استقبال کند.
تبادل نظر