عملکرد ناامید کننده مخالفان اردوغان

فردای اقتصاد: باوجود آنکه رجب طیب اردوغان - که بیش از ۲۰ سال است قدرت را در ترکیه در اختیار دارد - موفق نشد در انتخابات ریاست‌جمهوری دیروز به یک پیروزی قاطع دست یابد، اما  این بدترین نتیجه‌ای بود که احزاب اپوزیسیون، تصور آن را می‌کردند.

پیش از اعلام نتایج اولیه انتخابات، به نظر می‌رسید که نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه، با تدارک مناسبی وارد انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی شده‌اند

 اما پس از شمارش بیش از ۹۶ درصد آرای ماخوذه، مشخص شد که کمال قلیچ‌دار اوغلو، نامزد ائتلاف «اتحاد ملت»، ائتلافی متشکل از شش حزب مخالف، موفق به کسب تنها ۴۴/۹ درصد آرای انتخابات ریاست‌جمهوری شده‌است.

اگرچه همین نتیجه نیز کافی است تا اردوغان را مجبور به رقابت با رقیبش در دور دوم کند، اما عملکرد نامزد اپوزیسیون بسیار کمتر از آنچه نظرسنجی‌ها نشان می‌دادند و همچنین انتظار خود او بود.

اما سینان اوغان، که در رتبه سوم نتایج انتخاباتی قرار دارد و یک ملی‌گرا به شمار می‌رود، موفق به کسب ۵.۳ درصد آرا شد؛ نتیجه‌ای که یک نمایش قدرتمندانه برای او به شمار می‌رود.
دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه قرار است یکشنبه دو هفته دیگر، هفتم خرداد برگزار شود.

ائتلاف قلیچداراوغلو به رهبری حزب جمهوری خواه خلق (CHP) در انتخابات پارلمانی حتی بدتر از انتخابات ریاست‌جمهوری عمل کرد. این ائتلاف تنها ۳۵ درصد کرسی‌های پارلمان را در اختیار خواهد که ترجمه آن در نظام پیچیده انتخاباتی ترکیه یعنی ۲۱۱ کرسی از ۶۰۰ کرسی مجلس.
اما بلوک اردوغان، معروف به اتحاد مردم، به رهبری حزب عدالت و توسعه (AK) و «جنبش ملی‌گرا»  (MHP)،که یک حزب راست افراطی است،  ۴۵.۸ درصد آرا یعنی ۳۱۹ کرسی را به دست آورد و به این ترتیب می‌تواند به راحتی اکثریت پارلمان را در کنترل خود داشته‌باشد.

 ائتلاف اپوزیسیون کوچکتر به رهبری حزب دموکراتیک خلق (HDP) که حزب اصلی کُردها به شمار می‌رود نیز  ۱۰.۳ درصد آرا یعنی حدود ۶۵ کرسی به دست آورد.

اکنون سینان اوغان می‌تواند نقشی سرنوشت ساز ایفا کند. این نامزد ملی‌گرا در مصاحبه‌ای که چند روز از انتخابات انجام داد گفت که که او و حزبش ممکن است در برابر دریافت مدیریت چند  وزارتخانه از یک نامزد حمایت کنند. اما عملکرد قلیچ‌دار اوغلو به اندازه‌ای ناامید کننده بود که اکنون باید برای پیروزی در دور دوم انتخابات، همه آرای اوگان را به سمت خود سرازیر کند، اتفاقی که بسیار بعید به نظر می‌رسد. این برای نخستین بار بود که اردوغان وارد یک انتخابات می‌شد و در نظرسنجی‌ها از رقیب اصلی خود عقب افتاده‌بود. اکنون اما به نظر می‌رسد که به راحتی برنده دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری خواهد بود.

شاید انتخابات در ترکیه آخرین روزنه امید مخالفان باشد اما میزان مشارکت مردم ترکیه در انتخابات نشان داد که آنها از دموکراسی مایوس نشده‌اند. بیش از ۸۸ درصد واجدین شرایط رای دادن دیروز به پای صندوق‌های رای رفتند که با هر معیاری، آمار بسیار بالایی محسوب می‌شود. با وجود تنش‌های شدید اما هیچ حادثه خشونت آمیزی در روز انتخابات گزارش نشد.

بر اساس نتایج شماری از نظرسنجی‌ها که چند روز پیش از انتخابات منتشر شد، قلیچ‌دار اوغلو، با کمی بیش از ۵۰ درصد آرا، که برای پیروزی نهایی در همان دور اول کافی است، از اردوغان که بیش از ۲۰ سال است قدرتمندترین فرد ترکیه به شمار می‌رود پیش بود. ‌ قلیچدار اوغلو امیدوار بود که پس از انصراف محرم اینجه، عضو سابق حزب جمهوری خلق (حزب فعلی قلیچ‌داراوغلو)، سه روز پیش از انتخابات، بتواند آرای او را که حدود دو درصد برآورد می‌شد، به سمت خود سرازیر کند، اما بخش عمده آرای او احتمالا به نفع اوغان به صندوق‌ها ریخته شده‌است.

حساسیت این انتخابات نمی‎‌توانست بیشتر از این باشد. نتیجه آن، سرنوشت سیاست‌خارجی آنکارا که روز به روز در حال نزدیکتر شدن به روسیه است و همچنین سرنوشت اقتصاد ترکیه را که با تورم لجام گسیخته و با نرخ بهره واقعی پایین دست‌وپنجه نرم می‌کند، تعیین خواهد کرد. براساس قانون اساسی ترکیه، اردوغان می‌تواند تسلط خود بر نظام قضایی، بانک مرکزی و سایر نهادهای دولتی را حفظ کند و همچنان به اداره نظام حامی‌ پرور خود ادامه دهد. تداوم حضور اردوغان در قدرت برای پنج سال دیگر، خودگامگی او را تقویت خواهد کرد. اگرچه دیگر بعید به نظر می‌رسد، اما پیروزی اپوزیسیون در دور دوم، فرصتی برای احیای نظم  دموکراتیک و مسیری برای ایجاد ثبات اقتصادی خواهد بود.

مبارزات انتخاباتی در مراحل اولیه خود در نتیجه زلزله‌ای ویرانگر در جنوب ترکیه که به جان باختن بیش از ۵۰ هزار نفر منجر شد، به طرزی بی‌سابقه، سرد و بی‌روح بود. اما پس از آنکه اردوغان با اشاره به حزب اپوزیسیون دموکراتیک خلق، که بسیاری از مردم ترکیه آن را شاخه سیاسی یک گروه شورشی کرُد می‌دانند، متهم به حمایت از افراد «منحط» دگرباش کرد، انتخابات داغ‌تر شد. سلیمان سویلو، وزیر کشور اردوغان نیز با هشدار نسبت به «تلاش برای کودتای سیاسی» در شب انتخابات، به تنش‌ها دامن زد. یک هفته پیش از انتخابات نیز، برخی طرفداران دولت به تجمع مخالفان در شرق کشور حمله و حدود ۱۲ نفر را زخمی کردند.

اردوغان و حزبش همچنین خروج اینجه از رقابت‌های انتخاباتی را به عنوان تلاشی از سوی حامیان در تبعید فتح‌الله گولن و فرقه او که یک فرقه مذهبی است، به نفع قلیچداراوغلو تلقی می‌کنند. دولت اردوغان بر این باور است که کودتای سال ۲۰۱۶ توسط فتح‌الله گولن و حامیانش طراحی و سازماندهی شد. اینجه اما گولنیست‌ها را به راه‌اندازی یک کمپین باج‌گیرانه آنلاین به وسیله عکس‌ها و فیلم‌های دستکاری شده متهم می‌کنند و می‌گویند که این اقدام، او را را مجبور به انصراف در انتخابات کرده‌است. دولت هم ادعاهای اینجه را برجسته کرده‌است. وزیر کشور ترکیه روز ۱۲ مه گفت: «مجرمان [گولنیس‌ ها] و آمریکا هستند.» از سوی دیگر، قلیچدار اوغلو، روسیه را به دخالت در انتخابات به نفع اردوغان متهم کرد.

منبع: اکونومیست

برای جزییات بیشتر کلیک کنید:
معنای شکست اردوغان برای منطقه و جهان به روایت اکونومیست
سیاست خارجی ترکیه در پساانتخابات
اردوغان با ترکیه چه کرد؟ سناریوهای پساانتخابات - فردای اقتصاد