لاپید شکست را پذیرفت؛ نتانیاهو به قدرت باز می‌گردد

فردای اقتصاد: با پذیرش شکست از سوی یائیر لاپید، نخست‌وزیر اسراییل، راه برای بنیامین نتانیاهو، رهبر حزب راستگرای لیکود برای تشکیل کابینه هموار شد.
بنیامین نتانیاهو، رهبر اپوزیسیون اسرائیل، روز پنجشنبه قرار بود پیروزی خود در انتخابات سراسری را اعلام کند. اقدامی که او را در مسیر بازگشت به عنوان نخست وزیر در رأس یکی از راست‌گراترین دولت‌های تاریخ اسرائیل قرار خواهد داد.
انتظار می‌رفت شمارش آرا بعدازظهر پنج‌شنبه پایان یابد و بلوک راست‌گرای نتانیاهو تقریباً به یک پیروزی قطعی دست پیدا می‌کند. به این ترتیب اسرائیل پس از پنج انتخابات در کمتر از چهار سال، دولتی منسجم با اکثریت ثابت به خواهد داد. اتفاقی که از سال ۲۰۱۹ تاکنون بی‌سابقه است.
نمایش قدرتمندانه راست افراطی به دنبال ایجاد احساس ترس و نگرانی در میان یهودیان دست راستی رخ داد. آنان به طور متداوم، یهودیان راستگرا را از آنچه تهدیدات محسوس برای هویت یهودی اسرائیل و امنیت شخصی آنها می‌خوانند، می‌ترساندند. موجی از شورش های قومیتی در ماه مه سال ۲۰۲۱ احساس امنیت آنها را بر هم زد، احساسی که ماه ها بعد با ورود یک حزب عربی به کابینه ائتلافی اسراییل - که برای اولین بار در تاریخ تاسیس این رژیم رخ می‌داد –تشدید شد.
این نگرانی‌های دوگانه، برخی از اسرائیلی‌های راست‌گرا را در انتخابات اخیر به سمت احزاب تندرو سوق داد.
اگرچه ائتلاف راستگرا به رهبری نتانیاهو یک دولت باثبات در این رژیم ایجاد می‌کند، اما با این وجود چارچوب قانون اساسی و بافت اجتماعی اسرائیل را متزلزل می‌سازد.
این رویداد همچنین می‌تواند آزمونی برای روابط دیپلماتیک اسرائیل، به ویژه با ایالات متحده و کشورهای حاشیه خلیج فارس که اسرائیل اخیراً با آنها ائتلاف کرده‌است، باشد.
نتانیاهو شخصا در آخرین دوره نخست‌وزیری خود بر تشکیل این ائتلاف‌ها نظارت داشت. اما اولویت‌های متحدان جدیدش در کابینه رژیم صهیونیستی، تنش‌ها را با فلسطینی‌ها افزایش می‌دهد، اولویت‌هایی که می‌تواند شرکای عرب و آمریکایی اسراییل را سرخورده و ناامید سازد.
این تنش‌ها نشانگر پیچیدگی‌های بازگشت تانیاهو به قدرت است: او به عنوان رکورددار پست نخست‌وزیری ، سیاستمداری است که معرف جامعه اسراییل در عصر کنونی است. اما تصمیم او برای متحد شدن با راست افراطی، که توسط هیچ نیروی میانه‌رو یا چپ‌گرایی مهار نشده‌است، اسرائیل را به مقصدی نامعلوم خواهد برد.
متحدان راست افراطی نتانیاهو قصد دارند نظام قضایی اسرائیل را تضعیف و اصلاح کنند و به سیاستمداران کنترل بیشتری بر انتصابات قضایی بدهند و نظارت دیوان عالی بر پارلمان را محدود کنند.. این متحدان می توانند چنین سیاست‌هایی را پیش‌شرطی برای پیوستن به ائتلاف نتانیاهو قرار دهند.
موتلفان راستگرای افراطی نتانیاهو همچنین خواهان پایان دادن به خودمختاری فلسطین در بخش‌هایی از کرانه باختری اشغالی هستند و سابقه دشمنی با اقلیت فلسطینی در داخل اسرائیل را هم دارند، سابقه‌ای نگرانی‌ها درباره تصاعد تنش‌های یهودی-عربی در اسرائیل را تشدید می‌کند و هرگونه امید به پایان اشغالگری فلسطین را کمرنگ خواهد کرد.
نتانیاهو ممکن است تا نیمه دوم نوامبر به طور رسمی به قدرت بازگردد. براساس پروتکل‌های دولتی، آیزاک هرتزوگ، رئیس ‌جمهور اسرائیل تا ۱۶ نوامبر فرصت دارد از نتانیاهو برای تشکیل دولت دعوت کند با این حال مذاکرات ائتلافی نتانیاهو ممکن است بیشتر به درازا بیانجامد.
کارشناسان سیاست خارجی پیش‌بینی می‌کنند که نتانیاهو پس از بازگشت به قدرت، مجبور خواهد شد در مسیری نامطلوب بین آرام کردن متحدان تندرو در داخل قدم بگذارد و در عین حال از رویارویی با شرکای بین‌المللی که از راه‌حل دو دولتی برای مناقشه اسرائیل و فلسطین حمایت می‌کنند، اجتناب نماید.
وزارت امور خارجه ایالات‌متحده پیشتر تاکید کرده دولت بایدن در مورد شرکای احتمالی نتانیاهو در کابینه ملاحظاتی دارد.
ند پرایس، سخنگوی این وزارتخانه روز چهارشنبه در پاسخ به پرسشی درباره نتیجه انتخابات گفت: «ما امیدواریم که همه مقامات دولت اسرائیل به اشتراک ارزش‌های یک جامعه باز و دموکراتیک، از جمله مدارا و احترام به همه در جامعه مدنی، به ویژه برای گروه‌های اقلیت ادامه دهند»
آرون دیوید میلر، یکی از مقامات ارشد سابق وزارت امور خارجه، گفت که بایدن و نتانیاهو سعی می‌کنند از درگیری اجتناب کنند، زیرا آنها اولویت‌های مهم‌تری دارند.
میلر ادادمه داد: «اما احتمالا بایدن و نتانیاهو یکدیگر را آزار خواهند داد.»
او افزود: «هویت بی‌سابقه دولت جدید اسرائیل، راست‌گراترین دولت در تاریخ اسرائیل،  اختلافات را تشدید خواهد کرد.»
نتانیاهو معمار اصلی روابط دیپلماتیکی بود که اسرائیل در سال ۲۰۲۰ با بحرین، مراکش و امارات متحده عربی برقرار کرد. انتظار نمی‌رود انتخاب مجدد نتانیاهو این روابط را از بین ببرد اما دست‌کم آن را با چالش‌های جدی مواجه خواهد کرد.
گرچه هیچ یک از شرکای جدید اسرائیل از آرمان فلسطین چشم‌پوشی نکرده‌اند، اما تحلیلگران می‌گویند که رهبران کشورهای حاشیه خلیج فارس اکنون منافع ملی خود را اولویت فوری می دانند.
الهام فخرو، پژوهشگر مرکز خلیج‌فارس در دانشگاه اکستر انگلستان گفت: «از دیدگاه هر یک از کشورهای خلیج فارس، عادی‌سازی به برنامه‌های راهبردی بلندمدت آن‌ها مرتبط است و ارتباط چندانی با سیاست‌های روزمره اسرائیل ندارد.» وی افزود: «همانطور که روسای جمهور ایالات متحده می آیند و می روند اما واشنگتن رابطه با اسراییل را فراتر از پویایی‌هایی سیاسی کوتاه مدت تعریف کرده‌است.»
از سوی دیگر و با وجود آنکه نتانیاهو از توافقنامه اسلو انتقاد کرد اما پس از در اختیار گرفتن سمت نخست‌وزیری آن را به رسمیت شناخت، انتظار می‌رود او با وجود انتقاد از وافقنامه دریایی اخیر با لبنان به آن پایبند بماند.
با این همه انتخاب نتانیاهو ممکن است رسمی کردن روابط بین اسرائیل و با نفوذترین کشور عربی یعنی عربستان سعودی را دشوارتر کند. دولت سعودی اخیراً حرکات دیپلماتیکی مرتبط با اسرائیل انجام داده، از جمله اجازه عبور به هواپیماهای اسراییلی برای عبور از حریم هوایی عربستان. با این همه ریاض تاکید کرده که تا زمان تشکیل کشور فلسطین با روابط دیپلماتیک کامل موافقت نخواهد کرد.
«فخرو» در همین زمینه هم گفت: «بعید است که در روابط دیپلماتیک عربستان و اسرائیل تغییری ایجاد شود.» او افزود که عربستان در ازای عادی‌سازی روابط با عربستان سعودی انتظار یک امتیاز بزرگ را دارد اما نتانیاهو بارها تاکید کرده که این اقدام را انجام نخواهد داد.
در اسرائیل، مخالفان نتانیاهو نگرانند که در صورت بازگشت او به قدرت، شرکای افراط‌گرای حاضر در ائتلاف او قدرت بگیرند.یکی از این چهره‌ها، بزالل اسموتریچ،می‌خواهد وزیر دفاع شود. دیگری، ایتامار بن گویر است که می‌خواهد بر نیروهای پلیس نظارت داشته باشد.
تا سال ۲۰۲۰، بن گویر تصویر یک شهرک نشین اسرائیلی را که در سال ۱۹۹۴ ،۲۹ فلسطینی را در مسجدی در کرانه باختری به رگبار بست و کُشت به دیوار خانه خود نصب کرده‌بود. در نوجوانی، بن‌گویر از خدمت ارتش منع شد زیرا او نیز برای حضور در خدمت سربازی به شدت افراط‌گرا شناسایی شده‌بود. بن‌گویر همچنین یک خاخام تندرو را که می خواست شهروندی اعراب اسراییلی را سلب کند یک قهرمان توصیف می‌کند.
نتانیاهو در این هفته تلاش کرد تا نگرانی ها در مورد بازگشت خود به قدرت را مدیریت کند. او در یک سخنرانی که صبح چهارشنبه انجام شد وعده داد که «دولتی ملی را رهبری خواهد کرد که به همه طیف‌ها توجه داشته‌باشد.»
او همچنین متعهد شد که شکاف‌های موجود در جامعه را التیام دهد و افزود که به همه شهروندان خود احترام بگذارد.
اما بسیاری از اقلیت فلسطینی اسرائیل، که تقریباً یک پنجم جمعیت را تشکیل می‌دهند، متقاعد نشده و هراسانند.
آیدا توما سلیمان، نماینده فلسطینی در پارلمان اسرائیل گفت: «این روزهای سختی است. «این یک جناح راست کلاسیک که ما می‌شناسیم نیست. این یک دگرگونی فاحش است که در آن یک جناح راست نژادپرست و خشن تهدید می‌کند که به فاشیسم تبدیل خواهد شد.»