فردای اقتصاد: دلار آزاد به روند صعودی ادامه می‌دهد اما نرخ اسکناس آمریکایی در سامانه نیما، همپای بازار فردوسی افزایش پیدا نمی‌کند. از این رو با عنایت به دلار آزاد ۳۶هزار تومانی و نرخ ۲۷هزار و ۴۰۰ تومانی سامانه نیما از شکافی بیش از ۸هزار تومانی خبردار می‌شویم. شکافی که به دلیل افزایش‌های کم‌مقدار دلار نیمایی در مقابل افزایش پردامنه نرخ این ارز در بازار آزاد است و همین عامل در بسیاری از برهه‌های زمانی به ویژه ماه‌های گذشته، عامل واگرایی بورس و دلار بوده است. در این میان برخی کارشناسان معتقدند هر چند با توجه به حذف ۴۲۰۰ و اختصاص ارز سامانه نیما برای واردات کالای اساسی و غیراساسی به‌نظر حساسیت‌ها در خصوص افزایش این نرخ که حالا ارتباطی مستقیم با تورم ارزاق عمومی دارد، افزایش یافته اما بعید است شاهد شکل‌گیری یک ارز ۴۲۰۰ تومانی جدید باشیم. در واقع کارشناسان معتقدند فریز کردن نرخ دلار نیما در کانال‌های ۲۷ و ۲۸ هزار تومان در شرایطی که دلار آزاد هر روز سقف‌های جدیدی ثبت می‌کند، افزایش شدید تقاضا را به دنبال دارد و دولت توان پاسخگویی به این حجم تقاضا را نخواهد داشت. آن زمان است که با توقف سرکوب نرخ ارز در سامانه نیما، شاهد انعکاس رشد قیمت اسکناس آمریکایی بر بازار سهام و همسو شدن این دو نماگر خواهیم بود.
افزایش قیمت دلار موتور بورس را روشن می‌کند؟
۲۱ فروردین ۹۷ بود که سیاستگذار، سیاست مالی جدیدی را درپیش گرفت و به‌منظور هدایت محصولات وارداتی به سمت مجاری رسمی، اطمینان از تخصیص مناسب و عادلانه ارز بر اساس اولویت تقاضا، جلوگیری از قاچاق و خروج سرمایه‌های کشور و شفافیت کامل فرآیند عرضه و تقاضا، سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی موسوم به نیما را راه‌اندازی کرد. ارز نیمایی چهار بازیگر اصلی دارد. وارد کنندگان کالا و خدمات که به عنوان متقاضیان ارز هستند؛ صادر کنندگان کالا و خدمات که به عنوان عرضه کننده ارز شناخته می‌شوند؛ واسطه‌گران که شامل بانک‌ها و صرافی‌ها هستند و منابع را از طرف عرضه‌کنندگان به متقاضیان هدایت‌می کنند و در نهایت سیاست‌گذاران که بر اساس پیش‌بینی منابع و مصارف و نرخ و اولویت‌ها، دامنه آزادی این نرخ را از طریق سامانه کنترل می‌کنند.
تا پیش از حذف ارز ترجیحی، سامانه نیما محملی برای مبادله ارز بین صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای موسوم به غیراساسی بود. حال به‌دنبال حذف ۴۲۰۰ و اختصاص ارز سامانه نیما برای واردات کالای اساسی و غیراساسی به‌نظر حساسیت‌ها نسبت به قیمت‌گذاری دستوری در این سامانه با عنایت به ارتباط مستقیم آن با تورم ارزاق عمومی افزایش یافته تا با وجود رشد نرخ‌ها در بازار آزاد، سامانه نیما پذیرای تغییرات چندانی نباشد، در واقع با ورود تقاضای ارزی کالای اساسی به سامانه نیما و همچنین عرضه ارزهایی که پیش از این دولت از فروش نفت برای تامین کالای اساسی اختصاص می‌داد در این سامانه، تسلط دولت یا بهتر بگوییم دخالت بیشتر دولت در سامانه نیما افزایش یافته است. این رویداد طبیعتا برای سهام صادرکننده در گروه‌های پتروشیمی، معدنی و فلزی در بورس تهران مهم تلقی می‌شود؛ جایی‌که با نیمایی‌شدن نرخ واردات کالای اساسی، امکان رشد درآمد فروش محصولات از محل تعدیل نرخ ارز محدودتر شده که در صورت تحقق، طبیعتا از منظر سودآوری تحول مثبتی به‌شمار نمی‌رود. با این حال اکثر کارشناسان معتقدند عبور دلار آزاد از سقف تاریخی می‌تواند واکنش مثبت بورسی‌ها را به‌دنبال داشته باشد. جایی‌که سرمایه‌گذار بورسی می‌تواند به این قطعیت برسد که سیاستگذار دیگر توان کنترل نرخ در سامانه نیما را ندارد و این نرخ نیز همسو با بازار ارز هر چند احتمالا با سرعت کمتر اما افزایشی خواهد بود.
کارشناسان چه می‌گویند؟
حسام حسینی: نیما ۴۲۰۰ نمی‌شود
فاصله امروز قیمت دلار نیما و آزاد از میانگین تاریخی بالاتر است و به نظر می‌رسد این فاصله کاهش یابد؛ چرا که دلار آزاد پس از مدت‌ها از سقف سال ۹۹ عبور کرده است و باید شاهد افزایش نرخ تدریجی در دلار نیمایی باشیم و از این طریق سودآوری شرکت‌های بورسی می‌تواند تحت تاثیر قرار بگیرد. شرایطی که انتظار می‌رود روند کلی بازار سرمایه را تغییر داده تا حداقل شاهد ثبات نسبی در بورس باشیم. با افزایش تدریجی نرخ دلار نیما تا محدوده ۳۰ یا ۳۱ هزار تومان، شاخص کل بورس نیز روند صعودی و متعادل خواهد داشت. افزایش نرخ دلار در سامانه نیما قطعی به نظر می‌رسد چراکه با وجود منابع ارزی محدود بانک مرکزی امکان افزایش عرضه ارز در این سامانه وجود ندارد و تثبیت نرخ دلار نیما در کانال ۲۷ و ۲۸ هزار تومان افزایش شدید تقاضا را به دنبال دارد که دولت توان پاسخگویی به این حجم تقاضا را ندارد و بعید به نظر می‌رسد دولت سیاست‌های غلط گذشته در قبال ارز ۴۲۰۰ تومان را در دلار نیمایی نیز تکرار کند.
نوید قدوسی: بعید است دولت جلوی افزایش نرخ دلار نیما را بگیرد
افزایش نرخ دلار در بازار آزاد، دیر یا زود از طریق رشد قیمت دلار نیما بر سودآوری شرکت‌های بورسی اثر می‌گذارد. البته به نظر می‌رسد از سوی دیگر با توجه به شرایط حاکم بر جامعه از بعد سیاسی و اجتماعی تمایل به نگه‌داری ریال کاهش یافته و سرمایه‌گذاران به سمت خرید دارایی حرکت کنند که موجب شکل‌گیری تقاضا در بورس شود. در صورت عدم بروز تحولات سیاسی جدی، انتظار می‌رود روند صعودی دلار ادامه‌دار باشد. هر چند که با کاهش قدرت تسهیلات‌دهی و اعتبارات سیستم بانکی، نرخ بهره روند صعودی گرفته و این موضوع در حرکت بازارها موثر بوده است اما با توجه به افزایش پیوسته نقدینگی، تورم افزایشی بوده و شرایط اجتماعی و سیاسی فعلی نیز این رشد تورم را تشدید خواهد کرد. بعید به نظر می‌رسد که دولت جلوی افزایش نرخ دلار نیما را بگیرد. از این رو شاهد شکل‌گیری یک ارز ۴۲۰۰ تومانی جدید نخواهیم بود چرا که در صورت اصرار دولت بر تثبیت نرخ دلار در سامانه نیما، عرضه‌ها در این سامانه به شدت کاهش خواهد یافت. البته باید به این نکته نیز توجه کرد که با توجه عدم عقلانیت و یادگیری در سیاست‌گذاران، امکان پافشاری بر ادامه شکاف این دو نرخ و تاثیر منفی آن بر بورس نیز وجود دارد.
سید علی سید خسروشاهی: انتفاع دلاری بورس با گپ زمانی
با موج جدید تقاضا در بازار ارز که قیمت دلار را در سقف تاریخی ۳۶ هزار تومان قرار داده است به نظر می‌رسد این افزایش نرخ دلار به عنوان محرک جدی بازار سرمایه را با یک وقفه زمانی ۶ماهه تا یک ساله تحت تاثیر مثبت قرار دهد. در صورتی که سرکوب نرخ ارز در سامانه نیما توسط بانک مرکزی متوقف شود، این اثر می‌تواند با سرعت بیشتری در بازار سهام منعکس شود. با این حال با توجه به سیاست‌های تثبیتی سیاستگذار پولی، افزایش نرخ دلار نیما کمی دور از انتظار است. هرچند که بازارساز در ماه‌های اخیر سعی در کاهش شکاف قیمتی بین دو نرخ دلار آزاد و نیمایی داشت اما به دلیل کمبود منابع ارزی ناشی از تحریم و کاهش امید به احیای برجام به نظر می‌رسد از یک سو بانک مرکزی توانایی سرکوب دلار فردوسی را ندارد و از سوی دیگر با توجه به تاثیرگذاری نرخ دلار نیما بر کالاهای اساسی (بعد از حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی) به نظر حساسیت‌های افزایش یافته و احتمالا اجازه افزایش نرخ به دلار نیما داده نمی‌شود؛ پس این اختلاف نرخ به نظر کاهشی نبوده و بورس تهران می‌تواند با یک گپ زمانی از اثر تورمی افزایش قیمت دلار منتفع شود.
تبادل نظر