خروج بورسی‌ها از پارکینگ؟

فردای اقتصاد: با افزایش ریسک‌های سرمایه‌گذاری که عموما از حاکمیت عدم قطعیت‌ها بر فضای اقتصادی و سیاسی کشور نشات می‌گرفت، شاهد نزول قیمت سهام در تالار شیشه‌ای بودیم. روندی کاهشی که همزمانی آن با افت حجم و ارزش دادوستدها و خروج بی‌ترمز سهامداران خرد، موجبات نگرانی بیش از پیش فعالان این بازار را فراهم آورده بود. به نظر می‌رسید بورسی‌ها در حال انتقال سرمایه‌های خود به دیگر گزینه‌های سرمایه‌گذاری هستند. برخی از جذابیت معاملات ملکی برای این دسته از سرمایه‌گذاران سخن می‌گفتند و رشد حجم معاملات در بازار مسکن را ناشی از ورود سهامداران گریزان از بورس می‌دانستند و برخی نیز حساب‌های بانکی را مقصد پول‌های خارج شده از گردونه معاملات سهام معرفی می‌کردند. در برشی از زمان نیز، کریپتوها به عنوان بازار جایگزین شناسایی می‌شد. هر چند نمی‌توان با اطمینان در خصوص مقصد این دسته از سرمایه‌گذاران سخن گفت اما روند ورود و خروج پول به صندوق‌های سرمایه‌گذاری تا حدودی می‌تواند نشاندهنده رفتار فعالان تالار شیشه‌ای باشد. همواره با اوج گرفتن فروش بورسی‌ها و افت قیمت سهام، این صندوق‌های معامله‌پذیر هستند که در روندی عکس سهام، با خالص خرید مثبت از سوی این دسته از معامله‌گران همراه می‌شوند و شاید به همین دلیل است که عنوان پناهگاه سهامداران ریسک‌گریز را به خود اختصاص داده‌اند. پناهگاهی که به دلیل کم‌ریسک بودن، در چنین مواقعی مناسب‌ترین گزینه برای سرمایه‌گذارانی به شمار می‌رود که از ریسک بازار سهام به تنگ آمده اما موقعیتی مناسب‌تر را میان دیگر بازارهای دارایی، مشاهده نمی‌کنند. در روزهای اخیر اما به سبب داغ شدن تنور اخبار برجامی و افزایش امیدواری به احیای زودهنگام برجام، به نظر می‌رسد شاهد خروج آهسته این دسته از بازیگران بورسی از پارکینگ صندوق‌ها و انتظار برای ورود مجدد به گردونه معاملات سهام هستیم.

دو شاهد از انتظار برجامی بورس

معاملات امروز بورس تهران همانند روند مشاهده شده در روزهای گذشته در دو نیمه متفاوت دنبال شد. شاخص کل سهام که روز را مثبت آغاز کرده و با ثبت رشد ۰.۲۴ درصدی تا ارتفاع یک میلیون و ۴۶۷ هزار واحد نیز پیشرو کرده بود، در ادامه نتوانست در مقابل فشار عرضه‌ها تاب بیاورد و معاملات روزانه خود را با افت ۰.۹ درصدی به پایان رساند. نماگر هم‌وزن اما امروز هم وضعیت مناسب‌تری را تجربه کرد و رشدی ۰.۳۵ درصدی در کارنامه دادوستدهای روز سه‌شنبه بورس تهران ثبت کرد. در این میان ارزش معاملات خرد سهام به حدود ۴ هزار میلیارد تومان رسید و خالص فروش حقیقی‌ها نیز ۱۲۰ میلیارد تومان برآورد می‌شد. به این ترتیب ارزش دادوستد سهام به بیشترین میزان از ۶ تیرماه افزایش یافت. آمار مربوط به ورود و خروج سرمایه‌های حقیقی نیز از کاهش شتاب فروشندگان در مقایسه با هفته‌های گذشته خبر می‌دهد. آماری که می‌تواند تائیدکننده نگاه مثبت بورسی‌ها به احتمال احیای برجام و انتظار برای رشد قیمت‌ها در تالار شیشه‌ای باشد.

حرکت پول‌ها از پناهگاه به سهام

از آمار و ارقام روزانه بازار که بگذریم حالا ۱۰ روزی می‌شود که مسیر حرکت سهام در تالار شیشه‌ای تغییر کرده و آنگونه که اعداد حکایت می‌کنند شاخص کل سهام در این مدت توانسته بیش از ۲.۵ درصد افزایش ارتفاع دهد. خروج سرمایه‌های حقیقی نیز هر چند به ورود قوی تبدیل نشده اما مسیر کاهشی را می‌پیماید. در پناهگاه اما شرایط متفاوت است و آنگونه که بررسی‌ها نشان می‌دهد شاهد خروج آرام سرمایه‌های ریسک‌گریز از صندوق‌های بادرآمد ثابت هستیم. آیا سرمایه‌گذاران از حال خروج از پناهگاه و انتظار برای بازگشت به بازار سهام هستند؟

صندوق‌های معامله‌پذیر همواره برای سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز بورس تهران به عنوان پناهگاهی امن شناخته می‌شد. مخصوصا سرمایه‌گذارانی که قرار نبود پول‌های خود را راهی بازارهای سفته‌بازانه همچون ارز و مسکن کنند، عموما در زمانی که به هر دلیلی با افزایش ریسک سرمایه‌گذاری مواجه می‌شدند، ترجیح می‌دادند تا برای مدتی، از گردونه معاملات سهام خارج شده و تا مشخص شدن شرایط و تصمیم‌گیری نهایی، از کانال صندوق‌های سرمایه‌گذاری که از ریسک پایینی برخوردارند، به نظاره معاملات سهام بنشینند. طی دو ماه گذشته، افزایش تردید بورسی‌ها از چشم‌انداز آتی بازار به واسطه ریسک‌های پرشمار داخلی و جهانی، شاهد افزایش شتاب خروج حقیقی‌ها از بازار سهام بودیم و حتی برای بیش از ۳۰ روز پیاپی، این خروج پول بی‌وقفه داشت و در مقابل شاهد خالص خرید مثبت حقیقی‌ها در صندوق‌های معامله‌پذیر بودیم. در روزهای گذشته اما به نظر می‌رسد شرایط تا حدودی تغییر کرده است.

خروج سرمایه‌های خرد از تالار شیشه‌ای محدود شده و حتی در برخی روزها، بازار سهام با ورود حقیقی‌ها نیز همراه می‌شود و در مقابل شاهد خروج آرام این دسته از بازیگران بورسی از پارکینگ صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستیم که می‌تواند نشانه‌ای برای انتظار پول‌های حقیقی برای ورود مجدد به جریان معاملات سهام باشد. به نظر می‌رسد کاهش ریسک غیراقتصادی بازار یعنی تقویت احتمال احیای برجام در آینده نزدیک آن هم پس از تغییر نگاه اکثر قریب به اتفاق بورسی‌ها در خصوص تورم، سرمایه‌گذاران را به فکر سهامداری مجدد انداخته است. پیش‌تر در گعده‌های بورسی بسیار می‌شنیدیم که از اثر مثبت انتظارات تورمی بر بازار سهام سخن می‌گفتند. تفکری که عموما در ماه‌های نخست سال ۹۹ یعنی اوج رشد تورمی سهام، شکل گرفت و تا مدت‌ها بسیاری از سهامداران از برجام و کاش تورم هراسان می‌شدند و هر خبری که به کاهش نرخ دلار و فروکش انتظارات تورمی را به دنبال داشت، موجب سنگین شدن صفوف فروش در تالار شیشه‌ای و افت قیمت سهام می‌شد. حالا اما به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران بورسی بیش از سایرین در انتظار احیای برجام نشسته‌اند. شاهد این مدعا رشد ارزش معاملات طی روزهای اخیر و کاهش شتاب حقیقی‌ها برای خروج سرمایه از گردونه معاملات سهام است. سهامدارانی که به این واقعیت پی برده‌اند که احیای برجام نه تنها به زیان آن‌ها تمام نمی‌شود بلکه می‌تواند مسیر را برای رسیدن به سودی واقعی و رونقی پایدار از زمین بازار سهام هموار کند.