فردای اقتصاد: جدیدترین گزارش مرکز پژوهشهای مجلس از پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران در آذرماه ۱۴۰۱ منتشر شد. تحلیل روند رشد بخش صنعت از جنبه‌های مختلف، عاملی کلیدی در تحلیل‌های خُرد و کلان اقتصادی و یکی از ارکان تصمیم‌گیری در حوزه اقتصاد است. شاخص تولید بخش صنعت به دلیل تأثیر نوسانات سطح فعالیت صنعت بر بخش‌های دیگر اقتصاد، به عنوان یک شاخص مهم اقتصادی کوتاه‌مدت استفاده می‌شود. مرکز پژوهشهای مجلس به صورت ماهانه شاخص تولید، فروش و قیمت شرکتهای بورسی را محاسبه می‌کند. اهمیت این شاخص به روز، برای اقتصاد ایران که تحولات زیادی دارد بیشتر خواهد بود، زیرا بازخورد شوک‌های وارده به اقتصاد ایران و واکنش‌های سیاست‌گذاران باید در تواتر کمتر از فصل مورد رصد قرار گیرد؛ این درحالی است که آمار رسمی بخش حقیقی به صورت فصلی و با تأخیر ارائه می‌شود.
شاخص تولید، فروش و قیمت صنایع بورسی با استفاده از داده‌های ماهانه شرکتهای صنعتی بورسی پذیرفته شده در این بازار محاسبه می‌شود. در تهیه این شاخص‌ها از اطلاعات ماهانه ۳۰۲ شرکت بورسی استفاده می‌شود و علاوه بر اندازه‌گیری تغییرات میزان تولید، فروش و قیمت در بخش صنعت، در محاسبات ملی نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند و برآوردی از تغییرات ماهانه ارزش‌افزوده ایجاد شده را در صنایع مختلف و به دنبال آن در کل اقتصاد منعکس می‌کنند.
تولید و فروش بورسی‌ها در قله ۱۴۰۱
این گزارش نشان می‌دهد در آخرین ماه پاییز، شاخص تولید و فروش شرکتهای صنعتی بورسی به بالاترین سطح در سال ۱۴۰۱ رسیده است؛ در این ماه شاخص تولید و فروش نسبت به ماه مشابه سال قبل به ترتیب با افزایش ۱۲/۹ و ۱۵/۷ درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش ۲/۷ و ۳/۶ درصدی همراه شده است.
همچنین این گزارش نشان می‌دهد در آذر ۱۴۰۱، رشته فعالیت خودرو و قطعات رکورد جدیدی ثبت کرده است و شاخص تولید و فروش آن به ترتیب رشد ۴۸/۴ و ۸۶/۷ درصدی را نسبت به ماه مشابه سال قبل ثبت کرده است. شاخص تولید رشته فعالیت دارو نیز به بالاترین سطح در دو سال اخیر رسیده است و نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۲۵/۶ درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش ۷ درصدی داشته است. در آذرماه ۱۴۰۱، شاخص تولید و فروش رشته فعالیت ماشین‌آلات و تجهیزات روند صعودی خود در سال ۱۴۰۱ را ادامه داده و نسبت به ماه مشابه سال قبل به ترتیب رشد ۳۵/۵ و ۹۵ درصدی را ثبت کرده است.
در آذرماه ۱۴۰۱ نرخ رشد ماهانه قیمت فعالیتهای صنعتی بورسی رشد مثبت ۰.۲ درصدی را ثبت کرده است و رشد نقطه به نقطه به ۳۵/۴ درصد رسیده است. در نهایت، میانگین سالانه شاخص قیمت هم در آذرماه ۱۴۰۱ روند نزولی یک سال اخیر خود را ادامه داد و با ۲/۱ واحد درصد کاهش نسبت به ماه قبل، میزان ۴۹/۱ درصد افزایش را نشان داد. در این ماه رشته فعالیت دارو همانند آبان‌ماه مجدداً با افزایش قیمت همراه بوده و نرخ رشد ماهانه ۹/۳ درصدی داشته است.
رشد ۲.۷ درصدی تولید ماهانه صنعت در بورس
طی آذر ماه ۱۴۰۱، شاخص تولید شرکتهای صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۱۲/۹ درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش ۲/۷ درصدی همراه شده است. در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل تمام رشته فعالیت‌ها افزایش در شاخص تولید داشته‌اند، اما نسبت به ماه قبل ۵ رشته فعالیت کاهش در شاخص تولید را تجربه کرده‌اند. رشته فعالیتهای «ماشین‌آلات و تجهیزات»، «خودرو و قطعات» و «دارو» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید نسبت به ماه مشابه سال قبل داشته‌اند. همچنین طی آذرماه ۱۴۰۱ نسبت به ماه قبل، رشته فعالیتهای «ماشین‌آلات و تجهیزات»، «محصولات فلزی بجز ماشین‌آلات و تجهیزات» و «خودرو و قطعات» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته فعالیتهای «سیمان»، «غذایی و آشامیدنی بجز قند و شکر» و «فلزات پایه» بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌اند.
شاخص تولید شرکتهای معدنی بورسی اما نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش ۰/۹ درصدی و نسبت به ماه گذشته با کاهش ۰/۴ درصدی مواجه شده است.
فروش شرکتهای صنعتی و معدنی در آذر چگونه بود؟
طی آذر ماه ۱۴۰۱، شاخص فروش شرکتهای صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۱۵/۷ درصدی و نسبت به ماه گذشته با افزایش ۳/۶ درصدی همراه شده است. در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل ۱۱ رشته فعالیت افزایش در شاخص فروش و ۴ رشته فعالیت کاهش در شاخص فروش داشته‌اند.
رشته فعالیتهای «ماشین‌آلات و تجهیزات»، «خودرو و قطعات» و «تجهیزات برقی» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش نسبت به ماه مشابه سال قبل و رشته فعالیتهای «دارو»، «لاستیک و پلاستیک» و «فلزات پایه» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش داشته‌اند. همچنین در این ماه نسبت به ماه قبل بیشترین سهم در افزایش شاخص فروش متعلق به رشته فعالیتهای «محصولات فلزی بجز ماشین‌آلات و تجهیزات»، «کاشی و سرامیک» و «خودرو و قطعات» بوده و بیشترین سهم در کاهش شاخص فروش متعلق به رشته فعالیتهای «ماشین‌آلات و تجهیزات»، «سایر کانی‌های غیرفلزی» و «سیمان» بوده است.
شاخص فروش شرکتهای معدنی بورسی اما نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش ۲۷/۱ درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش ۵/۳ درصدی همراه شد.
رشد ماهانه قیمت فعالیتهای صنعتی بورسی
در آذرماه ۱۴۰۱ نرخ رشد ماهانه قیمت فعالیتهای صنعتی بورسی رشد مثبت ۰/۲ درصدی را ثبت کرده است. اما روند نزولی رشد نقطه به نقطه تداوم یافته است و با ۱/۱ درصد کاهش نسبت به ماه قبل، به ۳۵/۴ درصد رسیده است. شایان ذکر است میانگین سالانه شاخص قیمت هم در آذرماه ۱۴۰۱ روند نزولی یکسال اخیر خود را ادامه داد و با ۲/۱ واحد درصد کاهش نسبت به ماه قبل، میزان ۴۹/۱ درصد افزایش را نشان داد.
شاخص مدیران خرید (شامخ) در آذر ۱۴۰۱
براساس داده‌های به‌دست آمده از بنگاه‌های بخش صنعت، شاخص مدیران خرید صنعت (تعدیل فصلی نشده) در آذرماه عدد ۵۱/۶۹ به‌دست آمده است، حاکی از افت فعالیتهای بخش صنعت در مقایسه با ماه قبل است و شاخص کل با نرخ رشد کمتری همراه بوده است. در آذرماه در میان مؤلفه‌های اصلی بخش صنعت میزان سفارش‌های جدید مشتریان و موجودی مواد اولیه عدد کمتر از ۵۰ را ثبت کرده‌اند. در میان رشته فعالیتهای صنعتی، سایر صنایع و صنایع پوشاک و چرم کمترین مقدار در شاخص‌های صنایع منتخب را داشته‌اند. شاخص مقدار تولید محصولات بخش صنعت در آذرماه (۵۳/۲۲) طی ۴ ماه اخیر، کمترین عدد را به ثبت رسانده و رشد کمتری در تولید صنعت وجود داشته است. کمبود مواد اولیه و افزایش قیمت‌ها به دنبال کاهش تقاضا از دلایل اصلی کمتر شدن شاخص تولید در مقایسه با ماه‌های قبل بوده است.
شاخص میزان فروش محصولات در آذرماه (۵۰/۰۵) به میزان جزئی نسبت به آبان‌ماه افزایش داشته است و در محدوده خنثی ۵۰ قرار گرفته است. در آذرماه افزایش شدید نرخ ارز بر تقاضای مشتریان تأثیرگذار بوده و باعث شده تا میزان فروش شرکتها همچنان کم باشد.
تبادل نظر