ماهیگیری اردوغان از آب گل‌آلود روسیه و اوکراین

فردای اقتصاد: رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در حالی که در تلاش برای گسترش نفوذ منطقه‌ای ترکیه است، حمایت نظامی کشورش از اوکراین نیز را تقویت می‌کند و در عین حال خط ارتباطی خود با ولادیمیر پوتین، همتای روس خود را نیز حفظ کرده‌است، رابطه‌ای که در روزهای اخیر به جریان صادرات غلات اوکراین کمک کرد. در ماه‌های اخیر، «بایکار»، برجسته‌ترین سازنده تسلیحات ترکیه، در کارخانه جدیدی در «کی‌اف» آغاز به کار کرده تا ظرفیت تولید پهپادهای مسلح را دو برابر می‌کند. ماه گذشته، ترکیه طی مراسمی با حضور اولکسی رزنیکوف، وزیر دفاع اوکراین و اولنا زلنسکی، بانوی اول این کشور، یک ناو جدید را به نیروی دریایی اوکراین تحویل داد. کشتی کلاس «میلگم» اکنون بزرگترین کشتی ناوگان جنگی اوکراین است که تلاش دارد تسلط روسیه در دریای سیاه را به چالش بکشد و نفوذ فزاینده ترکیه را به رخ بکشد. ترکیه همچنین جلیقه ضد گلوله ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین را به همراه زرهپوش و خودروهای نظامی برای نیروهای اوکراینی تامین کرده‌است. زمانی که ولادیمیر پوتین تهدید کرد که صادرات غلات اوکراین را از طریق دریای سیاه قطع خواهد کرد، اردوغان برای حفظ جریان محموله‌های مهم و کاهش قیمت‌های جهانی مواد غذایی، وساطت کرد. با انجام این کار، اردوغان اعتبار ترکیه را به‌عنوان یک بازیگر مهم منطقه‌ای ارتقا داد، کاری که یک عنصر کلیدی آن را آسان‌تر می‌کند: تمایل او برای اجازه ورود پول روسیه به ترکیه پس از تحریم‌های غرب که ارتباط مسکو با اقتصاد جهانی را قطع کرده‌است.
رئیس‌جمهوری ترکیه اکنون یکی از معدود رهبران جهانی است که به طور مرتب با ولادیمیر پوتین در تماس است و متعهد شده تا تجارت با روسیه را با وجود تحریم‌های اعمال شده پس از شروع جنگ، افزایش دهد و دریچه روسیه برای ورود به بازارهای جهانی باشد.
آلپر کوسکون، رئیس سابق امنیت بین‌الملل در وزارت خارجه ترکیه گفت: «این سیاست به ظاهر ناقص است، اما از نظر پیشبرد منافع خود ترکیه در چارچوب موازنه‌ای که می‌خواهد بین روسیه و اوکراین ایجاد کند، عالی است.»
به نظر نمی‌رسد تا زمانی که تدارکات تسلیحاتی ترکیه ادامه دارد، اوکراین بیش از حد به این موضوع فکر کند. سرلشکر ولودیمیر هاوریلوف، معاون وزیر دفاع اوکراین گفت: «ما وضعیت ترکیه را به عنوان یک نوع واسطه بین ما و روسیه درک می‌کنیم. جنگ در اوکراین فرصتی را برای ترکیه فراهم کرده‌است تا صنعت دفاعی خود را رشد دهد و در عین حال اهداف سیاست خارجی خود را پس یک سری جنگ‌های نیابتی با روسیه در سوریه، لیبی و منطقه قفقاز جنوبی پیش ببرد.» اردوغان آرزوهای جهانی خود را پنهان نکرده است، فروش هواپیماهای بدون سرنشین ساخت ترکیه به ۲۴ کشور در سراسر جهان، ایجاد نفوذ دیپلماتیک در آسیای مرکزی از طریق شورای کشورهای تُرک و تعمیق روابط با طیفی از قدرتهای خاورمیانه در امسال که به نوعی تنظیم مجدد روابط دیپلماتیک با این قدرت‌ها به شمار می‌رود. محور محموله‌های نظامی جدید ترکیه به اوکراین، تحویل ده‌ها پهپاد Bayraktar TB۲ است که برای مقاومت اولیه اوکراین در برابر تهاجم روسیه، منفجر کردن کاروان‌های نظامی روسیه و غرق کردن کشتی‌های جنگی روسیه ضروری بودند. پهپادها در فرار از پدافند هوایی روسیه آنقدر مؤثر بودند که اوکراینی‌ها با نوشتن آهنگ‌ها و چاپ تی‌شرت‌هایی آنها را به عنوان نماد مقاومت این کشور جشن گرفتند. مدیر اجرایی این شرکت گفت، کارخانه جدید ۱۰۰ میلیون دلاری «بایکار» به مساحت ۳۰ هزار متر مربع در اوکراین قرار است طیف کاملی از پهپادهای این شرکت را ظرف حدود سه سال بسازد. او گفت که انتظار می‌رود این کارخانه ظرفیت تولید فعلی شرکت را که درحال‌حاضر حدود ۲۰۰ پهپاد TB۲ در سال است، دو برابر کند.
خبر ساخت این کارخانه، مقامات روسی را که تهدید به حمله به تاسیسات جدید کرده‌اند ناخشنود کرده‌است. هالوک بایراکتار، مدیرعامل بایکار، تهدیدها را کنار گذاشت و گفت این پروژه، پروژه‌ای بین اوکراین و ترکیه است و به دیگران ارتباطی ندارد.
بایراکتار و سلجوک بایراکتار، برادرش، مدیر ارشد فناوری شرکت، که با یکی از دختران اردوغان ازدواج کرده است، به دلیل موفقیت پهپادها در جنگ اوکراین و سایر درگیری‌ها، در ترکیه به شهرت رسیده‌اند. این موفقیت به ایجاد موجی از سفارشات جدید از کشورهای سراسر جهان، از جمله از متحدان سازمان پیمان آتلانتیک شمالی مانند رومانی و لهستان، کمک کرده‌است. در یک نمایشگاه صنایع دفاعی در استانبول که ماه گذشته برگزار شد، هالوک بایراکتار در میان توسط انبوهی از طرفدارانش که از او امضا می‌خواستند حاضر شد. او پیش از اینکه دستیاران او را برای ملاقات با مقامات بلندپایه همراهی کنند، مورد تحسین واقع شد. بایراکتار صریحاً از اوکراین حمایت می‌کند و متعهد شده‌است که هرگز هواپیماهای بدون سرنشین (پهپاد) به روسیه نفروشد. به نظر می‌رسد او موضعی مستقل از سیاست دولت ترکیه اتخاذ می‌کند که بر اهمیت روابط با روسیه و اوکراین تاکید دارد. رئیس آژانس صنایع دفاعی ترکیه در اوایل امسال به وال استریت ژورنال گفت که آنکارا باید در مورد فروش تسلیحات جدید به اوکراین محتاط باشد زیرا آنکارا بخشی از پروژه گسترده‌تر برای میانجی‌گری صلح است.»
او در پاسخ به پرسشی درباره تلاش‌ استانبول برای ایجاد توازن در روابط با کی‌اف و مسکو گفت: «من نماینده دولت نیستم. من مدیر بایکار هستم. دولت اوکراین گاهی اوقات از تلاش‌های ترکیه برای قرار دادن خود در نقش دلال قدرت عصبانی شده‌است.»
این در شرایطی است که مقامات اوکراینی علنا ​​ترکیه را به خرید گندم اوکراینی سرقت شده از روسیه در اوایل امسال متهم کردند. ترکیه اعلام کرد که در حال بررسی این ادعاها است. وزیر دفاع اوکراین ماه گذشته گفت که موسسات ترکیه درخواست جدید اوکراین برای ۲۰۰ هزار زرهپوش برای تکمیل صدها هزار زره دیگر را که امسال توسط یک سازنده ترک تحویل داده شده بود رد کرده‌اند. مقامات ترکیه به درخواست برای اظهارنظر در این مورد پاسخ ندادند. کی‌اف همچنین به خوبی آگاه است که چگونه اردوغان قبلاً روابط نظامی خود را با روسیه و شخص پوتین گسترش داد، موضوعی که باعث تعجب مقامات آمریکایی شد. ایالات‌متحده سال ۲۰۱۷ ترکیه را به دلیل خرید پدافند هوایی اس-۴۰۰ مورد تحریم قرار داد، موضوعی که خشم مقامات آنکارا را به دنبال داشت.
با این وجود قدرت آتشی که ترکیه برای اوکراین فراهم می‌کند، شدت انتقادها را کم می‌کند. به گفته مقامات، به طور خاص، پهپادهای Bayraktar TB۲ همچنان نقش مهمی در جنگ اوکراین بازی می‌کنند، حتی اگر بیشتر به سمت توپخانه در شرق کشور حرکت کنند. ویدئوهای لو رفته از حملات هواپیماهای بدون سرنشین TB۲، که در اوایل جنگ در رسانه‌ها منتشر می‌شد هنوز با سرعت کمتری منتشر می‌شوند. ویدئویی در تاریخ ۳۱ اوت توسط یک گروه غیرانتفاعی اوکراینی منتشر که گروهی را نشان می‌داد که برای خرید هواپیماهای بدون‌سرنشین برای ارتش پول جمع می‌کند. در این ویدئو حمله یک هواپیمای بدون سرنشین به یک تانک روسی به تصویر کشیده شده‌است. ژنرال هاوریلوف گفت: «روسیه سیستم‌های بسیار پیشرفته و به روز دفاع هوایی را مستقر کرده‌است، این موضوع چالش‌های زیادی را برای بایراکتار ایجاد کرد و به همین دلیل است که ما باید آن را به‌درستی تنظیم و استفاده کنیم.»