سواد اقتصادی/ دست نامرئی آدام اسمیت

اقتصاددانان معمولاً وقتی به اصطلاح «دست نامرئی» اشاره می‌کنند که می‌خواهند بگویند چرا فکر می‌کنند دولت نباید دست به مداخله در اقتصاد بزند و به جای آن، به سادگی اجازه دهد افراد نفع‌طلب با یکدیگر معامله کنند.
برخی متفکران اقتصادی معتقدند کنترل دولت روی اقتصادْ بیشتر اثر منفی دارد تا مثبت؛ و بازارها باید اجازه داشته باشند تا تعادل خود را پیدا کنند. ایده اصلی این است که اگر افراد منفعت‌جو در بازار آزاد با هم رقابت کنند، وضعیت جامعه بهتر خواهد بود، نسبت به این که مداخله دولت سر راه قرار گیرد. بگذارید مصرف‌کنندگان خودشان انتخاب کنند که چه بخرند و تولیدکنندگان تصمیم بگیرند چه می‌خواهند بفروشند. نهایتاً فرض می‌شود که نیروهای بازار بهتر از دولت می‌توانند تعیین کنند که قیمت هر میزان از هر کالایی چقدر باید باشد و پول چگونه جریان داشته باشد.
هر چند که دست نامرئی با آدام اسمیت شناخته می‌شود، اما او تنها سه بار از این عبارت در کل نوشته‌هایش، و صرفاً یک بار در کتاب معروفش، «ثروت ملل» استفاده کرده است. با این حال، این مفهوم مورد توجه اقتصاددانان اتریشی مثل میزس، هایک و حتی فضای اقتصاد غیراتریشی قرار گرفت.
منتقدان به وفور به نمونه‌هایی مثل خطرات سیستم‌های مالی بدون تنظیم‌گری دولت اشاره می‌کنند که از جمله دلایل اصلی رکود بزرگ بود. آن‌ها می‌گویند واقعاً هم با فعالیت صادقانه در بازار آزاد می‌شود به رفاه رسید؛ اما ممکن است برخی برای موفقیت به کارهایی مثل کلاهبرداری و تبلیغات دروغ و گمراه‌کننده هم دست بزنند.
نهایتاً یک دعوای همیشگی در جریان است و سؤال اصلی ساده است: دولت چه نقشی باید بازی کند؟