مقررات ملی ساختمان مجموعه‌ای ۲۲ جلدی است که ضوابط فنی، اجرایی و حقوقی لازم‌الاجرا در طراحی، نظارت و اجرای عملیات ساختمانی اعم از تخریب، نوسازی، توسعه بنا، تعمیر و مرمت اساسی، تغییر کاربری و بهره‌برداری از ساختمان را به‌منظور تأمین ایمنی، بهره‌دهی مناسب، آسایش، بهداشت و صرفه اقتصادی فرد و جامعه، ارائه کرده است.
مواردی که در بهینه‌سازی مصرف انرژی و جلوگیری از هدررفت آن موثر هستند
- عایق کاری پوسته خارجی ساختمان(عایق‌کاری کف، پیلوت، سقف نهایی و دیوارهایی که از یک طرف با فضای خارج و یا فضای کنترل نشده و از طرف دیگر با فضای کنترل شده داخل ساختمان در ارتباط هستند)
- نصب پنجره‌های دو جدارهبا قابهای ترمال برک، چوبی یاUPVC
- عایق کاری کانالهای هوا، لوله‌های تأسیسات و سیستم تولید آب گرم، منبع و...
- نصب سیستم‌های کنترل‌کننده موضعی نظیر شیرهای ترموستاتیک بر روی رادیاتورها
- نصب سیستم‌های کنترل مرکزی هوشمند و مجهز به سنسور اندازه گیری دمای محیط
- نصب سیستم‌های روشنایی و انرژی الکتریکی با راندمان بالا
برآوردها نشان می‌دهد اگر مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، در بخش ساختمانی کشور (اعم از ساختمان‌های مسکونی و اداری) به طور کامل اجرایی شود، ۴۰ تا ۵۰ درصد مصرف انرژی بخش خانگی و اداری، کاهش خواهد یافت.
سال‌هاست در خصوص لازم‌الاجرا بودن این مقررات، صحبت‌های متعدد و متنوعی بیان شده و درحالی که نظارت بر اجرای آن بر عهده سازمان نظام مهندسی هر منطقه است، اما باز هم ضعف‌های متعددی در سطح ساخت‌وساز جامعه به‌دلیل رعایت نشدن این مقررات دیده می‌شود.
در بین مباحث ۲۲ گانه مقررات ملی ساختمان، مبحث ۱۹ با عنوان "صرفه‌جویی در مصرف انرژی" و مبحث ۲۲ با عنوان "مراقبت و نگهداری" نقس به‌سزایی در بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان و جلوگیری از هدررفت آن دارند.
بخش خانگی سهمی ۳۰ تا ۳۵ درصدی در مصرف برق کشور و سهمی بالا در مصرف گاز کشور که در روزهای سرد سال با احتساب مصارف بخش تجاری و صنایع غیرعمده به مرز ۸۰ درصد می‌رسد، را به خود اختصاص داده و هر گونه صرفه‌جویی و بهینه‌سازی مصرف در بخش خانگی، اثر مستقیم بر پایداری تأمین انرژی کشور و افزایش بهره‌دهی اقتصادی حاصل از صرف منابع انرژی اولیه در دیگر بخش‌ها، برای کشور خواهد داشت. در مقدمه مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، سهم ساختمان از مصرف کل انرژی کشور ۴۰ درصد اعلام شده است.
امروزه اغلب ساختمان‌های مسکونی و اداری، بدون درنظر گرفتن مواد قانونی مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان احداث شده و در حال بهره‌برداری هستند. درواقع، درب‌ها، پنجره‌ها، سیستم‌های گرمایشی و حتی دیوارهای ساختمان‌های موجود، نقش پررنگی در هدررفت انرژی حرارتی دارند.
مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در سال ۱۳۷۰ به تصویب هیات وزیران رسید و اجرای آن در ساختمان‌های کشور الزامی شد. اما با گذشت بیش از سه دهه از لازم الاجرا شدن آن، بدلایلی از جمله عدم انتفاع سازندگان ساختمان از کاهش هزینه‌های انرژی هنگام بهره‌برداری از ساختمان، این مبحث تاکنون به میزان اندکی در کشور اجرایی شده است.
در واقع با عدم اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، بر روی هدررفت انرژی از بخشی که سهمی ۴۰ درصدی از مصرف کل انرژی کشور دارد، بی‌توجه بوده‌ایم.
در روزهایی که مصرف بالای گاز در بخش خانگی، به‌محدودیت گازرسانی به نیروگاه‌ها و صنایع منجر شده و از طرفی سهمی پررنگ در بروز افت فشار و قطعی گاز در مناطق دوردست (واقع شده در انتهای خطوط انتقال گاز) دارد، اهمیت و ضرورت اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان با هدف کاهش مصرف انرژی در ساختمان‌ها، بیش از پیش ملموس است.
منبع: تسنیم
تبادل نظر