فردای اقتصاد - هیچ صنعت و محصولی به اندازه ریزپردازنده‌ها و نیمه‌هادی‌ها برای تایوان مهم نیست. آنها تراشه‌هایی هستند که همه چیز از تلفن همراه گرفته تا برد خودروهای برقی را تامین می‌کنند و ۱۵ درصد از تولید ناخالص داخلی تایوان را تشکیل می‌دهند. تایوان بیش از ۶۰ درصد از نیمه هادی‌های جهان و بیش از ۹۰ درصد از پیشرفته‌ترین أنواع آن را تولید می‌کند. جالب این است که اکثر این نیمه‌هادی‌ها توسط یک شرکت تولید می شوند. شرکت TSMC این مسئولیت را بر عهده دارد و عمده محصولات خود را در خاک این کشور تولید می‌کند.
صنعت نیمه هادی‌ها که "سپر سیلیکونی تایوان" نامیده می‌شود، به جهان دلیل بزرگی برای دفاع از جزیره می‌دهد. با این حال تراشه‌ها صنعتی هستند که بیشترین تأثیر را از شکاف بین آمریکا و چین به خود می‌بینند. البته بخش‌هایی از این سپر اکنون در حال حرکت به خارج از تایوان است. در دسامبر سال گذشته میلادی TSMC مراسمی را به مناسبت شروع ساخت یک کارخانه تولید تراشه در آریزونای آمریکا برگزار کرد. جو بایدن، تیم کوک از اپل و موریس چانگ، بنیانگذار TSMC، در این مراسم حضور داشتند. آقای چانگ گفت: TSMC سرمایه‌گذاری خود در آریزونا را سه برابر خواهد کرد و به ۴۰ میلیارد دلار می‌رساند، کارخانه دوم را نیز در سال ۲۰۲۶ افتتاح می‌کند و تراشه‌های سه نانومتری را که اکنون پیشرفته‌ترین نوع از تراشه‌های آنها است در آمریکا می‌سازد. بایدن در این مراسم گفت: "مردم، تولیدات آمریکایی بازگشته است. " و چانگ، جهانی‌سازی و تجارت آزاد را «تقریباً مرده» خواند.
صنعت تراشه بر پایه جهانی شدن ساخته شد و هر بخش از زنجیره تامین از آن حمایت می‌شد. شرکت TSMC، مبتنی بر کارایی و مهارت بالا و کار طولانی مدت، می‌تواند تراشه‌ها را سریع‌تر و دقیق‌تر از هر رقیب دیگری بسازد. کارشناسان موافقند که تکرار این زنجیره تامین در جای دیگری از دنیا ناکارآمد خواهد بود. چانگ در نوامبر به خبرنگاران گفت که هزینه ساخت تراشه در آمریکا ۵۵ درصد بیشتر از تایوان خواهد بود. او ظاهراً به نانسی پلوسی گفت که تلاش‌های آمریکا برای بازگرداندن این تجارت به خانه "محکوم به شکست" است. با این حال، این دگرگونی و تغییر به سوی زنجیره‌های تامین محلی اتفاق می‌افتد، که با وقوع کووید-۱۹ و جنگ در اوکراین تقویت شده است. دولت‌ها می‌خواهند فناوری‌های حیاتی و استراتژیک در مکان‌های امن‌تر، نزدیک‌تر به خود ساخته شود و آمریکا و چین برای کنترل پیچیده‌ترین تراشه‌هایی که ممکن است برای نسل بعدی سلاح‌های پیشرفته ضروری باشد، رقابت می‌کنند.
تایوان بین این دو قدرت بزرگ جهان کشیده شده است. چین ۵۰ میلیارد دلار برای تولید تراشه سرمایه‌گذاری کرده و امیدوار است تا سال ۲۰۲۵، ۷۰ درصد تقاضای داخلی‌اش برای تراشه‌ها را تامین کند. همچنین چینی‌ها مهندسان تراشه و مدیران اجرایی به همراه اسرار تجاری تایوان را به سرقت برده‌اند. این فرار مغزها دولت تایوان را نگران کرده است و به همین دلیل به تولیدکنندگان تراشه چینی حمله کرده و قوانین جدیدی را علیه جاسوسی اقتصادی تصویب کرده است. آمریکا همچنین در تلاش است تا از دستیابی چین به تراشه های پیشرفته جلوگیری کند. قانون چیپس و علم (CHIPS & Science) را در آگوست ۲۰۲۲ تصویب کرد و ۳۹ میلیارد دلار یارانه و ۲۵ درصد اعتبار مالیاتی برای ارتقای تولید در داخل و همچنین ۱۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در تحقیقات تراشه در دل این طرح قرار داشت. علاوه بر این در اکتبر ۲۰۲۲ صادرات تراشه‌های پیشرفته و تجهیزات ساخت تراشه به چین را ممنوع کرد.
موفقیت آمریکا در آوردن TSMC به آریزونا زنگ خطر را در تایوان برانگیخت. Tseng Ming-chung، قانونگذار KMT گفت: «TSMC مطمئناً در آینده به USMC تبدیل خواهد شد. مقامات می‌گویند که چنین ترسی بیش از حد است. هدف TSMC تولید ۶۰۰هزار ویفر در سال در کارخانه‌های آمریکایی خود است. اما ظرفیت تولید آن بیش از ۱۳ میلیون ویفر در سال است. همچنین در حال ساخت یک کارخانه جدید در ژاپن و یک کارخانه دیگر در اروپا را در نظر دارد. اینطور نیست که کیک تایوان نصف شود. این کیک بزرگ‌تر می‌شود و آنها بخشی از تکه‌های اضافی را به آمریکا و ژاپن می‌دهند.»
وزیر امور اقتصادی، وانگ می‌هوا در این رابطه می‌گوید: محصولات جدید TSMC به معنای از بین رفتن مزیت تایوان نیست. پیشرفته‌ترین محصولات و بخش‌های زنجیره تولید همچنان در تایوان ساخته خواهند شد و تحقیقات باقی خواهند ماند. در ژانویه تایوان قانون چیپس خود را تصویب کرد و یارانه‌های مالیاتی به ارزش ۲۵ درصد از هزینه‌های تحقیقاتی را ارائه کرد. تراشه‌سازان خارجی در تایوان سرمایه‌گذاری می کنند. ASML، یک شرکت هلندی که ماشین‌های لیتوگرافی پیشرفته برای تراشه‌های پیشرفته تولید می‌کند، ششمین کارخانه خود را در تایپه در سال ۲۰۲۳ افتتاح می‌کند. Micron و Applied Materials، دو شرکت آمریکایی نیمه‌رسانا نیز در تایوان در حال توسعه هستند.
هیچ‌کدام از اینها این واقعیت را تغییر نمی‌دهد که ساخت نیمه‌رساناهای «دوست‌دار» (کشورهایی که منافع همسو دارند، تولید و تامین را بین هم برای کاهش ریسک‌های ژئوپلیتیک تقسیم می‌کنند) ناکارآمدی‌هایی را دربر دارد. اما این واقعیت جهانی است که تولید خود را حول مسائل ژئوپلیتیک تغییر می‌دهد.
تبادل نظر