فردای اقتصاد: اعتراضات گسترده‌ی هفته‌های اخیر نگرانی‌های فزاینده‌ای را برای «جهان عرب» ایجاد کرده است. مجموعه‌ای متشکل از ۴۵۰ میلیون نفر که در حدود ۲۰ کشور پراکنده شده‌اند. منطقه با فلسطینی‌ها همدردی می‌کند. سلب مالکیت آنها مانند چیزهای دیگر ممکن است خشم و اعتراض را برانگیزد. مدل‌سازی ریسک توسط « eiu»، شرکت خواهر اکونومیست، نشان می‌دهد که کدام کشورها در برابر ناآرامی‌های اجتماعی آسیب‌پذیر هستند. EIU کشورها را در مقیاسی از صفر (کمترین خطر ناآرامی) تا چهار (بالاترین) درجه بندی می‌کند. سه کشور از زمان آغاز جنگ در غزه، امتیازات خود را بالاتر بازبینی کرده‌اند: مصر، اردن و یمن. این سه کشور با توجه به نزدیکی سیاسی یا جغرافیایی آنها به درگیری که می‌تواند به تنش‌های از پیش موجود دامن بزند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
اکونومیست در گزارشی آورده است: در یمن، با توجه به احساسات شدید ضداسرائیلی در این کشور و خطر تشدید تنش توسط حوثی‌ها که در حال نبرد با نیروهای دولتی در یمن هستند، عوامل خطر موجود (از جمله اقتصاد نابه‌سامان و استانداردهای زندگی وخیم) می‌تواند توسط جنگ تشدید شود. یک جنگ داخلی طولانی مدت، علیه اسرائیل. این کشور اکنون در سطح چهار در مقیاس EIU قرار دارد.مصر و اردن هم که با سرزمین‌های فلسطینی همسایه هستند، به ترتیب رتبه های ۳ و ۴ دارند. این دو هم در تنگنای اقتصادی وخیم هستند، به طوری که میانگین تورم مصر برای سال ۲۰۲۳ به ۳۷ درصد و نرخ بیکاری اردن بالای ۲۰ درصد رسیده است. این عوامل اکنون می‌توانند به شدت با جمعیت‌هایی که به طور فزاینده‌ای در تضاد با نحوه مدیریت جنگ توسط دولت‌هایشان هستند، ترکیب شوند. هم مصر و هم اردن روابط دیپلماتیکی با اسرائیل دارند که در آخرین دور از درگیری‌ها باعث خشم مصری‌ها و اردنی‌ها شده است. در مصر، تظاهرات اخیر در حمایت از فلسطینیان، با سردادن شعارهایی که در جریان بهار عربی در سال ۲۰۱۱ سر می‌دادند، به سرعت به یک اعتراض ضد دولتی تبدیل شد. در اردن، جایی که تقریباً نیمی از جمعیت فلسطینی‌الاصل هستند، خشم فزاینده مردم دولت را هدایت کرده است. دولت برای فراخواندن سفیر خود از اسرائیل در تاریخ یکم نوامبر اقدام کرد. این در حالی است که اردن اولین کشور عربی است که با اسرائیل روابط دیپلماتیک خود را آغاز کرد.
البته در میان کشورهای عربی، برخی از کشورها حتی قبل از شروع جنگ هم در وضعیت بحرانی قرار داشتند، بنابراین جنگ فعلی بر امتیازات EIU آنها تأثیری نداشته است. به عنوان مثال، در سودان، جنگ داخلی بین شورشیان شبه نظامی و نیروهای دولتی از ماه آوریل آغاز شده است. لبنان - که چهار سال در یکی از بدترین بحران‌های اقتصادی در تاریخ مدرن قرار دارد - نیز به شدت در برابر ناآرامی‌ها آسیب‌پذیر است. در حال حاضر، تظاهرات حمایت از فلسطینی‌ها در سراسر جهان عرب عمدتا مسالمت‌آمیز باقی مانده است. اما دولت‌ها در حالت آماده‌باش هستند. با تشدید جنگ، اعتماد سرمایه‌گذاران ممکن است روند تضعیف را آغاز کند و کشورهایی که به گردشگری متکی هستند (مانند مصر و تونس) ممکن است شاهد کاهش تعداد ورودی‌ها باشند. این امر به ویژه برای کشورهایی که اقتصاد آنها در حال حاضر در حال درگیری قرار دارد مشکل ساز است. در ترکیب با احساسات ضد دولتی موجود، وخامت استانداردهای زندگی ممکن است منجر به ناآرامی‌های بیشتر در منطقه‌ای شود که چندان هم با آن غریبه نیست.
تبادل نظر