فردای اقتصاد: غزه پر است از کمین‌گاه‌های عمیق، افق دید کوتاه و در سرتاسر آن غیرنظامیان آسیب‌پذیری وجود دارند که جایی برای پناه گرفتن ندارند. اما اتفاق بزرگتر ممکن است زیر پایشان باشد. آنگونه که نیویورک تایمز گزارش داده است، حماس که ماه گذشته حمله‌ای گسترده را علیه اسرائیل ترتیب داد، در غزه هزارتویی از تونل‌های مخفی ساخته است که برخی معتقدند که سراسر غزه را فرا گرفته است، دست کم اینکه در تمام سرزمین‌های تحت کنترل حماس، امتداد دارند و آنها تونل های صرف نیستند.
گذرگاه‌ها که در زیر مناطق مسکونی متراکم قرار گرفته‌اند، به مبارزان اجازه می‌دهند دور از چشم دشمن حرکت کنند. به گفته محققان، همچنین این تونل‌ها سنگرهایی برای ذخیره اسلحه، غذا و آب و حتی مراکز فرماندهی هستند. درها و دریچه‌های معمولی به‌عنوان نقاط دسترسی مبدل عمل می‌کنند و به جنگجویان حماس اجازه می‌دهند تا در مأموریت‌ها به بیرون بروند و سپس لیز بخورند و به داخل بازگردند. خارجی‌ها نقشه دقیقی از این شبکه ندارند و تعداد کمی از اسرائیلی‌ها آن را به طور مستقیم دیده‌اند. اما عکس‌ها و ویدئوها و گزارش‌های افرادی که در تونل‌ها بوده‌اند، خطوط کلی سیستم و نحوه استفاده از آن را نشان می‌دهد. مثلا عکس‌هایی که روزنامه‌نگاران از داخل گذرگاه‌ها گرفته‌اند، گزارش‌های محققانی که تونل‌ها را مطالعه می‌کنند و همینطور جزئیات شبکه‌ای که از نیروهای اسرائیلی هنگام حمله به غزه در سال ۲۰۱۴ بیرون آمدند.
اگرچه ارتش اسرائیل هم از نظر اندازه و هم از نظر تجهیزات بسیار از ارتش حماس مجهزتر است، اما نبرد با دشمن در شبکه تونل‌هایی که برای خود بنا کرده یک اقدام پر ریسک است.
جان دبلیو اسپنسر، که متخصص جنگ شهری در مؤسسه جنگ مدرن آکادمی نظامی ایالات متحده است درباره جنگ در غزه می‌گوید که در جنگ در این شهر بیشتر شبیه «جنگ در زیر دریا» است تا اینکه در سطح یا داخل ساختمان باشد. او اخیراً در پادکست پروژه مدرن جنگ گفت: 《هیچ چیزی که روی سطح استفاده می‌کنید کار نمی‌کند.شما باید تجهیزات ویژه‌ای برای تنفس، دیدن، جهت‌یابی، برقراری ارتباط و به کارگیری وسایل کشنده به ویژه تیراندازی داشته باشید.》
کارشناسان می‌گویند یکی از خطرات اصلی ورود به تونل‌ها این است که حماس ورودی‌ها را با مواد منفجره کنترل می‌کند. آهرون برگمن، استاد ارشد دانشگاه کینگز کالج لندن که متخصص درگیری اعراب و اسرائیل است، می‌گوید: «لحظه‌ای که متوجه می‌شوند اسرائیلی‌ها وارد تونل‌ها شده‌اند، ممکن است دکمه را فشار داده و همه چیز بر سر اسرائیلی‌ها فرو بریزد. بنابرابن چالش از کار انداختن تونل‌ها پس از شناسایی یک تونل، پایان نمی‌یابد. برچیدن تونل ها بخش مهمی از هدف اسرائیل برای از بین بردن رهبری حماس به دنبال حمله ۷ اکتبر است.»
اسرائیل از وجود این تونل‌ها به عنوان توجیهی برای بمباران مناطق غیرنظامی استفاده کرده است، از جمله پس از حمله هوایی بزرگ اسرائیل به یک منطقه پرجمعیت در محله جبالیه. حماس انکار کرده است که تونل‌هایش در زیر برخی از سایت‌های خاص مورد حمله اسرائیل قرار گرفته‌اند و اغلب تأیید ادعاهای اسرائیل غیرممکن است. تصاویر نشان می‌دهند که برای تخریب تونل‌های روی زمین، نیروهای اسرائیلی در غزه باید ورودی‌هایی را پیدا کنند که اغلب در زیرزمین‌های ساختمان‌های غیرنظامی پنهان شده و به تونل‌های بتنی منتهی می‌شوند. به گفته کارشناسان، آنها معمولاً فقط شش و نیم فوت قد و سه فوت عرض دارند و جنگجویان باید از میان آنها حرکت کنند.
یک زن ۸۵ ساله اسرائیلی که پس از ربوده شدن در ۷ اکتبر به مدت ۱۷ روز در تونل‌ها گروگان گرفته شده بود.؛ شرح داده است که از طریق 《تار عنکبوت》یا تونل‌های مرطوب رژه رفته است. او گفت که او در نهایت به سالن بزرگی رسید که در آن دو ده گروگان دیگر در آنجا نگهداری می‌شدند. گمان می‌رود هنوز بیش از ۲۰۰ گروگان اسرائیلی در دست حماس هم احتمالاً در همان تونل‌هایی باشند که اسرائیل قصد نابودی آنها را دارد. بنیامین نتانیاهو گفته است که بازگرداندن آنها به خانه یکی از دو هدف اصلی تهاجم است و هدف دیگر《نابودی حماس》 است. تونل‌های مورد استفاده برای مخفی‌کردن تجهیزات و مبارزان حماس تنها گذرگاه‌های مخفی در غزه نیستند.
پس از به قدرت رسیدن حماس در سال ۲۰۰۷ و محاصره اسرائیل بر این سرزمین، شبکه گسترده‌ای از تونل‌های قاچاق در زیر مرز بین غزه و مصر گسترش یافته است. از این تونل‌ها برای دور زدن محاصره و اجازه واردات کالاهای مختلف، از سلاح و تجهیزات الکترونیکی گرفته تا مصالح ساختمانی و سوخت، استفاده می‌شود. مقامات مصری تلاش‌های گسترده‌ای را برای از بین بردن این مسیرهای قاچاق انجام داده‌اند، از جمله پمپاژ آب دریا برای سیلابی شدن شبکه و فروریختن بسیاری از تونل‌ها. اما گمان می‌رود که برخی از تونل‌های قاچاق همچنان فعال باشند. این تونل‌ها در منطقه رفح ثبت شده‌اند، جایی که از آنها برای آوردن انواع کالاها و محصولات از مصر به غزه استفاده می‌شود. نیروهای اسرائیلی احتمالا نخواهند توانست کل شبکه تونل را نابود کنند.
برگمن گفت: این تونل‌ها خیلی بزرگ هستند و هیچ فایده‌ای در از بین بردن همه آن هم وجود ندارد. در حال حاضر، اسرائیلی‌ها با انبوهی از نیروها، تانک‌ها و هلیکوپترها در حال پیشرفت هستند. در حالی‌که به گفته‌ی او: «لحظه‌ای که به تونل پایین می‌روید، یک در مقابل یک است.》
تبادل نظر