چه کسی ترامپ را مهار می‌کند؟

فردای اقتصاد: در بهار ۱۹۸۹، حزب کمونیست چین برای سرکوب اعتراضات طرفداران دموکراسی در میدان تیانانمن پکن به تانک‌ و نیروی نظامی متوسل شد. در جهان غرب بسیاری از سرکوبی که حداقل صدها فعال دانشجویی را کشت، مبهوت شده بودند. اما در این میان یک امریکایی برجسته درباره آنچه در چین گذشته بود تحت تاثیر قرار گرفته بود. او دونالد جان ترامپ بود. ترامپ در ادامه وقایع چین را چنین توصیف کرد: «هنگامی که دانش‌آموزان به میدان تیانانمن ریختند، دولت چین تقریبا ان‌ها را منفجر کرد.» دونالد ترامپ این جملات را یک سال بعد از قتل عام پکن، در گفتگو با مجله پلی‌بوی مطرح کرده بود. او سپس افزوده بود: «تجمع‌کنندگان در میدان تیانانمن شرور بودند، وحشتناک بودند، اما دولت چین آن‌ها را با قدرت بر زمین زد. آن اتفاق نیروی قدرت را به ما نشان می‌دهد. کشور ما در حال حاضر ضعیف به نظر می‌رسد.» آنچه ترامپ گفته است شاید آن زمان می‌توانست خطوطی دورریختنی از مصاحبه طولانی یک روزنامه‌نگار با یک تاجر مشهور ۴۳ ساله تلقی شود. چرا که ترامپ آن زمان بازیگر سیاست ملی یا امور جهانی نبود. اما حالا شرایط متفاوت است و با توجه به آینده‌ای که برای ترامپ پیش‌بینی می‌شود، می‌توان سرکوب بی‌رحمانه معترضان دموکرات را در آینده پیش‌بینی کرد.

 لفاظی‌های خشونت‌آمیز و اقتدارگرایانه ترامپ در جریان مبارزات انتخاباتی ۲۰۲۴، هشدار برانگیز بوده و منجر به مقایسه وی با دیکتاتورهای فاشیست تاریخی و قدرتمندان پوپولیست معاصر شده است. در هفته‌های اخیر، او دشمنان خود را با عنوان «حشرات موذی»  خطاب کرده که باید «ریشه‌کن» شوند. او همچنین اعلام کرده است که مهاجران خون کشور ما را مسموم می‌کنند. ترامپ همینطور تیراندازی به دزدان را تشویق و پیشنهاد کرد که مارک میلی، رئیس سابق ستاد مشترک ارتش آمریکا سزاوار اعدام به جرم خیانت است.

در حالی‌که ترامپ بار دیگر برای ریاست‌جمهوری آمریکا نامزد می‌شود، با چهار پیگرد کیفری هم مواجه است. در عین حال که ممکن است وی برای دموکراسی به سبک امریکایی خشمگین‌تر، ناامیدانه‌تر و خطرناک‌تر از دوره اول ریاست جمهوری‌اش به نظر برسد. اما خطی که در حال ظهور بوده طولانی‌تر است: او خشونت سیاسی را ستایش کرده و برای دهه‌ها با تحسین از مستبدان صحبت کرده است. ترامپ همچنین به عنوان نامزد ریاست‌جمهوری انتخابات ۲۰۱۶،  صدام حسین، دیکتاتور سابق عراق را ستوده و گفته بود که صدام در کشتن تروریست‌ها «بسیار خوب» بوده است. ترامپ چند ماه پس از به قدرت رسیدن هم به رودریگو دوترته، رهبر قدرتمند فیلیپین گفت که کمپین وحشیانه او برای هزاران قتل غیرقانونی به نام مبارزه با مواد مخدر «یک کار باور نکردنی» بوده است. همچنانکه در طول چهار سالی که ترامپ در دفتر بیضی ریاست‌جمهوری آمریکا حضور داشت، از بسیاری مرزها عبور کرده و هنجارهای دموکراتیک را نقض کرد.

با این حال آنچه ترامپ را نسبت به دور اول او متفاوت می‌کند، چندان به شخصیت او مربوط نبوده بلکه به محیط اطرافش مرتبط است. نیروهایی که در دوره‌ی نخست‌ ریاست‌جمهوری او تا حدودی تمایلات استبدادی ترامپ را مهار می‌کردند شامل کارکنانی که گاهی اوقات او را محدود می کردند، چند جمهوری خواه کنگره که بعضا مایل به انتقاد یا مخالفت با او بودند و همینطور وجود  تعادل حزبی در دیوان عالی کشور که گاهی اوقات علیه او حکم می داد،  همگی در آینده ضعیف‌تر خواهد بود.  در نتیجه، برنامه‌ها و ایده‌های سیاسی افراطی‌تر ترامپ و مشاورانش در دوره دوم چشم‌انداز بیشتری برای تبدیل شدن به واقعیت خواهد داشت.

مطمئنا، برخی از انچه که اقای ترامپ و متحدانش برنامه‌ریزی می‌کنند، مطابق با آن چیزی خواهد بود که هر رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه استاندارد به احتمال زیاد انجام می‌دهد. به عنوان مثال، اقای ترامپ به احتمال زیاد بسیاری از سیاست‌های بایدن بازخواهد گشت. از جمله سیاست‌های وی برای جلوگیری از انتشار کربن و تسریع انتقال به خودروهای الکتریکی. اما اینطورمعکوس کردن قوانین و سیاست‌های مختلف به طور قابل توجهی حفاظت از محیط زیست را تضعیف می‌کند. با این حال این رویکرد منعکس کننده شک و تردید محافظه‌کارانه‌ی روتین و طولانی مدت درباره‌ مقررات زیست محیطی است که پیش از ترامپ هم وجود داشته است.

با این حال، بخش‌های دیگر دستور کار ترامپ انحرافی است. هیچ کدام از روسای جمهور امریکا پیش از ترامپ با موضوع خروج از ناتو، اتحاد نظامی ایالات متحده با دموکراسی های غربی، بازی نکرده بود. او گفته است که در دوره دوم به صورت اساسی «هدف ناتو و ماموریت ناتو» را دوباره ارزیابی خواهد کرد.

او همچنین از ارتش در خاک داخلی آمریکا استفاده خواهد کرد. در حالی‌که استفاده از نیروهای نظامی در داخل کشور غیرقانونی است، البته قانون شورش استثنائات را مجاز می کند. پس از انکه برخی از راه‌پیمایی‌ها علیه خشونت پلیس در سال ۲۰۲۰  به شورش تبدیل شد، ترامپ سفارش داد که برای استفاده از سربازان برای سرکوب معترضان در واشنگتن دی سی پیش‌نویسی تهیه شود، اما آن را امضا نکرد. او در یک گردهمایی در آیووا در سال جاری بیان کرد که قصد دارد برای اجرای نظم عمومی سربازان را به شهرهای دموکراتیک اعزام کند. اخیرا اقای ترامپ در جریان یک سخنرانی شهرهایی مانند نیویورک، شیکاگو، لس‌آنجلس و سان‌فرانسیسکو را به جرم و جنایت متهم کرده است. او گفته است: «ما نمی‌توانیم اجازه دهیم این اتفاق بیش از این رخ دهد.»

برنامه‌های اقای ترامپ عبارت‌اند از پاکسازی مهاجران، اخراج در مقیاس میلیون‌ها نفر در سال، توقف پناهندگی، تلاش برای پایان دادن به اعطای شهروندی حق تولد به نوزادان متولد شده در خاک ایالات متحده بدون توجه به وضعیت والدین آن‌هاست. ترامپ همینطور به دنبال گسترش قدرت ریاست‌جمهوری خود به روش‌های بی‌شماری است. روش‌هایی از قبیل تمرکز قدرت بیشتر بر قوه مجریه در کاخ سفید و همینطور پایان دادن به استقلال اژانس‌هایی که کنگره آن‌ها را برای فعالیت خارج از کنترل ریاست‌جمهوری ایجاد کرده است. درعین حال که او به دنبال کاهش حمایت از خدمات مدنی برای اسان‌تر کردن اخراج و جایگزینی ده‌ها هزار کارمند دولتی است. بیش از هر چیز دیگری، وعده ترامپ برای استفاده از وزارت دادگستری برای انتقام از دشمنانش، یک چالش آشکار برای ارزش‌های دموکراتیک است. بر این اساس که در گذشته وی چگونه تلاش کرد تا دادستان‌ها را به تعقیب دشمنان خود در زمان ریاست‌جمهوری بفرستد. این امر می‌تواند به هنجار شکل گرفته پس از واترگیت و استقلال تحقیقاتی از کنترل سیاسی در کاخ سفید پایان دهد.

گاردریل های ضعیف

در بخش دیگری از این گزارش آمده است: حتی در سال ۲۰۱۶ هم اقای ترامپ هنجارهای دموکراتیک را نقض می‌کرد. او به دروغ درباره‌ تقلب در انتخابات سخن گفت و پیشنهاد کرد که نتایج انتخابات عمومی را تنها در صورت پیروزی مشروع تلقی کند. او هیلاری کلینتون را تهدید به زندانی کردن کرد، مهاجران مکزیکی را به عنوان متجاوز متهم کرد و قول داد که مسلمانان را از ورود به ایالات متحده منع کند. ترامپ همچنین وزارت دادگستری را تحت فشار قرار داد تا دشمنان او را تحت پیگرد قانونی قرار دهد. به این ترتیب وزارت دادگستری هم چندین تحقیق جنایی را اغاز کرد، از بررسی دقیق وضعیت جان کری، وزیر امور خارجه سابق و جیمز بی‌کومی جونیور، مدیر سابق اف بی ای.  با خشم ترامپ، دادستان‌ها تصمیم می‌گرفتند که چنین اتهاماتی را مطرح کنند. ترامپ همچنین به دنبال بر هم زدن نتیجه انتخابات ۲۰۲۰ بود و در این راستا شورشی را هم علیه کنگره برانگیخت. اما مایک پنس معاون رئیس جمهور و اکثریت کنگره تلاش او برای ماندن در قدرت را رد کردند. با این حال اکنون دلایلی وجود دارد که بپذیریم موانع و سنگرهای مختلفی که در دوره اول ترامپ را محدود کرده است، در دوره دوم وجود نخواهد داشت.

هر چند در دوره‌ قبل هم جمهوریخواهان در کنگره اغلب شریک و توانمندساز بودند. مثلا اینکه با او برای تایید قضات و کاهش مالیات شرکت‌ها همکاری می‌کردند، در حالی که نظارت کمی هم انجام می‌دادند. با این حال بودند چند جمهوری‌خواه کلیدی کنگره که در مواردی لفاظی‌های او را محکوم می‌کردند یا پیشنهادات مخرب‌تر او را مورد بررسی قرار می‌دادند. این احتمال وجود دارد که جمهوریخواهان در کنگره در دوره دوم ترامپ حتی انعطاف پذیرتر از دوره قبل باشند. حزب جمهوری‌خواه به تمایل ترامپ برای عبور از خطوط عادت کرده و حتی مشتاق این رفتار است. و در عین حال که  چهره‌های برجسته جمهوری خواه که دارای جایگاه مستقل بوده و گاه به گاه برای مخالفت با ترامپ تمایل نشان داده‌اند، به حاشیه رانده شده یا در میدان نیستند. مثلا جان مک کین که در سال ۲۰۰۸ نامزد ریاست‌جمهوری جمهوری‌خواهان بود و انتقادات جدی را علیه اقدامات ترامپ مطرح می‌کرد، در سال ۲۰۱۸ درگذشت. لیز چنی، نماینده سابق که به استیضاح ترامپ برای تحریک شورش ۶ ژانویه ۲۰۲۱ رای داد، کرسی خود را به یک رقیب اصلی طرفدار ترامپ از دست داد. سناتور میت رامنی، نامزد ریاست جمهوری جمهوریخواهان در سال ۲۰۱۲ و تنها سناتور جمهوری‌خواه که در اولین محاکمه استیضاح ترامپ به محکومیت وی رای داد، بازنشسته می شود.

در این میان باید به نقشی که «ترس از خشونت حامیان ترامپ» ایفا می‌کند هم توجه کرد. رامنی و چنی هر دو در کتاب‌های خود گفته‌اند که همکاران جمهوری‌خواهشان به آن‌ها گفته‌اند که می‌خواهند در روند استیضاح مربوط به ۶ ژانویه علیه  ترامپ رای دهند، اما این کار را از ترس امنیت خود و خانواده‌هایشان انجام ندادند. با این حال به نظر می‌رسد مهمترین ابزاری که دور اول ریاست‌جمهوری ترامپ را کنترل می‌کرد، مقاومت داخلی دولت او در برابر برخی از خواسته‌های افراطی وی بود. گروهی از منصوبان ارشد سابق وی از همان زمان هشدار دادند که او برای ریاست‌جمهوری نامناسب است، از جمله این افراد می‌توان به جان اف کلی، رئیس سابق کارکنان کاخ سفید،  جیم متیس و مارک تی اسپر وزرای دفاع سابق،  جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی، ویلیام پی‌بار، دادستان کل سابق  و دیگران اشاره کرد. ترامپ هم در مقابل، همه آن‌ها را به عنوان افرادی ضعیف، نادان و غیروفادار متهم کرده بود. او به در گفتگوهای خصوصی به نزدیکان خود گفته است که بزرگترین اشتباهات او مربوط به افرادی است که خود منصوبشان کرده است، به ویژه او از انتخاب خود درباره‌ی دادستان کل بسیار ناراضی است. حالا به نظر می‌رسد که افرادی در کنار او باقی مانده‌ باشند که در صورت به قدرت رسیدن هیچ‌یک از اقدامات او را متوقف نکنند.