هدف بنیادی یک رسانه باید ارتقای آگاهی و درک مخاطبینش از واقعیات بیرونی براساس نگرش علمی در حوزه کاری خود باشد. وقتی رسانه‌ای حوزه کاری مهمی مثل اقتصاد را انتخاب می‌کند و در جهت هدف مزبور برای مخاطبینش موفق می‌شود، برای جامعه ارزش‌آفرینی می‌کند. رسانه‌ای که ارزش می‌آفریند، مورد حمایت مخاطبین، نخبگان و جامعه قرار می‌گیرد.
مخاطبین یک رسانه اقتصادی تأثیرگذار می‌تواند افراد تحصیلکرده جامعه به‌طور عام، کارشناسان و تصمیم‌سازان اقتصادی و مدیران سازمان‌ها و بنگاه‌های دولتی و خصوصی به‌طور خاص باشند. در ایران که با وجود پیچیدگی اقتصاد و نیاز به دانش اقتصادی برای مدیریت آن، سواد اقتصادی تحصیل‌کردگان کشور پایین و بدآموزی‌های اقتصادی زیاد است، وجود یک رسانه اقتصادی با هدف بنیادی بالا می‌تواند بسیار مفید و مؤثر باشد. برای افزایش آگاهی و درک چنین مخاطبانی، رسانه باید با اتکا به اطلاعات و واقعیات جامعه، مسائل و مشکلات اساسی اقتصاد را مطرح و با تحلیل‌های مبتنی بر علم اقتصاد، ریشه مشکلات و راه برون‌رفت از آنها را با زبانی ساده مطرح کند. بیان و تحلیل مشکلات اقتصادی به زبان ساده و قابل فهم برای مخاطبینی که دانش چندانی از اقتصاد ندارند و افزایش درک آنها از مسائل اقتصادی، بسیار امر کلیدی و مهمی است.
البته از آنجا که اقتصاد کشور با حوزه‌های سیاسی و فرهنگی در تعامل است، جامع‌نگری در تحلیل مسائل اقتصادی ضروری است. گاهی ریشه مسائل اقتصادی در سیاست‌ها و روابط خارجی یا سیاست‌های داخلی در حوزه‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است. وجود جامع‌نگری در تحلیل مسائل اقتصادی، تحلیل‌ها را واقع‌بینانه‌تر و تأثیرگذارتر می‌کند.
بعد از هدف بنیادی و انتخاب مخاطبین و نوع مسائلی که مورد توجه یک رسانه قرار می‌گیرد، ارزش‌های حاکم بر فعالیت‌های یک رسانه، شخصیت و اثرگذاری آن را می‌سازد. رسانه‌ای در بلندمدت ماندگار و اثرگذار است که فعالیت آن براساس ارزش‌های لازم برای یک رسانه اثرگذار باشد. برخی ارزش‌ها نظیر راستی و راستگویی، پرهیز از اتهام‌زنی، امانت‌داری از دارایی‌های معنوی، تعهد به واقعیت، تعهد به منافع ملی، تعهد به علم و مبانی علمی اقتصاد و سایر علوم اجتماعی، و نقدپذیری از جمله ارزش‌های مهم یک رسانه است. اعتقاد عمیق به این ارزش‌ها و رعایت آنها در فعالیت‌های رسانه، شخصیت محکم و مورد احترامی از رسانه می‌سازد که جذب مخاطب، تأثیرگذاری در جامعه و جذب نخبگان برای تغذیه رسانه را افزایش می‌دهد. چنین رسانه‌ای ماندگار، مفید و باارزش است.
علاوه بر تبیین هدف‌های بنیادی و ارزش‌های اساسی یک رسانه، لازم است سیاست‌های روشنی برای اداره امور رسانه تعیین و اعمال شود. یکی از سیاست‌هایی که می‌تواند رسانه را کارآمد و تأثیرگذار کند اعمال سادگی و روشنی در متون، بدون پیچیدگی‌های فنی یا نوشتاری برای سهولت جذب توسط مخاطبین است. ساده و روشن و روان‌نویسی به حدی برای تأثیرگذاری مهم است که برخی از اقتصاددانان برجسته اقتصاد به زبان ساده می‌نویسند تا بتوانند مفاهیم و دانش اقتصاد را به مخاطبین عادی بهتر منتقل کنند.
سیاست دیگر، بیان مطالب مبتنی بر واقعیات است. مطالب یک رسانه تأثیرگذار نمی‌تواند براساس حدس و گمان تهیه شود. آمار و اطلاعات و شواهد عینی، واقعیات را شکل می‌دهند. باید از دقت آمار و اطلاعات و درستی شواهد عینی که مبنای آگاهی‌رسانی و تحلیل قرار می‌گیرند، مطمئن بود.
یکی دیگر از سیاست‌های رسانه ماندگار و تأثیرگذار خودداری از جانبداری سیاسی از گروه‌ها و احزاب سیاسی است. یک رسانه باید فارغ از گرایشات سیاسی، مطالب و تحلیل‌های خود را مبتنی بر واقعیات و مبانی علمی مورد بحث ارائه دهد. چنین رویکردی ممکن است برخی تحلیل‌ها و مطالب را هم‌جهت با یک گروه سیاسی و تحلیل‌ها و مطالب دیگر رسانه را هم‌جهت با گروه سیاسی دیگری کند. ولی استقلال روزنامه از گروه‌های سیاسی و موضع‌گیری آنها اساس ماندگاری رسانه است؛ به‌خصوص در ایران که تلاطم‌های سیاسی و رفت‌وآمد گروه‌های سیاسی زیاد است.
سیاست دیگری که می‌تواند فعالیت‌های یک رسانه را تأثیرگذار کند، مسئله‌محور بودن مطالب رسانه است. یک رسانه تأثیرگذار مطالبش مسئله‌محورند، مسائل جامعه و سوالات مربوط به آن مسائل را خبررسانی، مطرح و تحلیل می‌کند. وقتی یک رسانه مسئله‌محور حرکت کند، بالطبع نگرش جامع به مسائل خواهد داشت. در تحلیل جامع ریشه‌های یک مسئله اقتصادی، ممکن است در حدی که آن تحلیل نیاز دارد، به حوزه‌های دیگر علوم اجتماعی مانند علوم سیاسی، جامعه‌شناسی، یا روانشناسی نیز پرداخته شود.
یکی دیگر از سیاست‌های یک رسانه، استقبال از گفت‌وگو بین نظرات و دیدگاه‌های مختلفی است که ممکن است در چارچوب نظریه‌های علمی وجود داشته باشد. اعمال تئوری‌ها و نظریه‌های علمی در دنیای واقع لزوما منجر به یک نتیجه از نظر سیاست پیشنهادی نمی‌شود. اولویت هدف‌ها، مثل رشد اقتصادی در مقابل توزیع بیشتر درآمد، می‌تواند از دید تحلیل‌گران مختلف متفاوت باشد. بنابراین اگرچه تحلیل‌گران مختلف ممکن است در چارچوب نظریه‌های علمی مطالب را تحلیل کنند، ولی از نظر سیاستگذاری نتیجه‌گیری متفاوتی داشته باشند. یک رسانه باید زمینه گفت‌وگو بین دیدگاه‌ها و سیاست‌هایی که در چارچوب نظریه‌های علمی تنظیم شده است، ولی با هم متفاوتند را فراهم کند.
در نهایت یکی دیگر از سیاست‌های مهم یک رسانه موفق، می‌تواند استفاده از تکنولوژی برای تولید، انتشار سریع و گسترده و ارزان آن باشد. تکنولوژی، شیوه‌های تولید، نشر و همچنین دسترسی مخاطبین به مطالب را تغییر داده است. رسانه‌ها باید همراه با تکنولوژی حرکت کنند تا خود و مخاطبینشان از آن بهره‌مند شوند.
امید است رسانه «فردای اقتصاد» در آگاهی‌بخشی و تعمیق درک و تحلیل مسائل اقتصادی کشور که جامعه و کارشناسان و مدیران آن به شدت نیازمندش هستند، موفق باشد و در دنیای رسانه نمونه درخشانی را ارائه دهد.
تبادل نظر