با انتشار اخباری در رابطه با رکود پیش روی اقتصاد اتحادیه اروپا به دلیل اختلال در عرضه انرژی و افزایش تورم در منطقه تک ارزی یورو، قیمت گاز با سقوط شدید همراه شد و حتی برای تحویل نقدی یکساعت بعد، برای لحظاتی زیر صفر رفت و منفی ۱۵ یورو معامله شد.
این خبر را می‌توان در ۶ برش مورد تحلیل و بررسی قرار داد:
۱. افزایش نامعقول قیمت گاز به دلیل نگرانی از کمبود آن در چندماه اخیر و تحولات بازارهای آتی، منجر به افت قیمت گاز شد.
۲. وقایع پی در پی که پس از جنگ روسیه با اوکراین در جهان رخ داد، منجر به رکود اقتصادی در جهان طبق پیش‌بینی بانک جهانی برای ۱۲ ماه آینده و در نتیجه کاهش مصرف انرژی خواهد شد که این امر نیز برای افت قیمت گاز مزید بر علت شده است.
۳. با کاهش عرضه گاز در پی تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه و تعطیلی خط لوله نورد استریم 1 به دلیل مشکلات فنی در نتیجه تحریم‌ها در ماه اوت، آلمان به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد اتحادیه اروپا با رکود و کوچک شدن اقتصاد خود روبرو شد که براساس پیش‌بینی‌ها گمانه بر آن است که کشورهای دیگر اروپایی نیز در همین مسیر قرار گیرند.
۴. اروپا در این میان البته کنار ننشست و برای واردات گاز از قطر و جمهوری آذربایجان وارد عمل شد. پس از توافقات صورت گرفته، این نکته را نیز باید مدنظر قرار داد که ایجاد تأسیسات مایع کردن گاز و تبدیل آن به LNGنیز چند سال زمان خواهد برد که نشان از برنامه‌ریزی بلندمدت اتحادیه اروپا برای کاهش وابستگی به گاز روسیه دارد.
۵. در این میان شاهد یک اتفاق مهم دیگر در راستای کاهش وابستگی اروپا به گاز روسیه نیز هستیم. به موجب یکی از بندهای توافقنامه تاریخی تعیین مرز دریایی بین لبنان و اسرائیل که دیروز به امضا رسید، ۱۷درصد از سود گاز استخراج‌شده از منبع گازی صیدا، به اسرائیل داده خواهد شد. این توافق امکان کاوش‌های منابع انرژی در سواحل را فراهم کرده و از شدت تنش‌ها میان طرفین خواهد کاست و سازوکار لازم برای دستیابی طرفین به درآمد حاصل از استخراج گاز توسط شرکت «توتال انرژیز» در سواحل مرزی را فراهم می‌کند. اروپا نیز می‌تواند از فواید این منبع گازی در آینده بهره‌مند شود، اما نباید نادیده گرفت که استخراج این گاز و فراهم کردن زیرساخت‌های آن حداقل سه تا چهار سال زمان می‌برد.
۶. همچنین برخی اظهارنظرهای داخلی مبنی بر به طول انجامیدن برجام تا دو ماه آینده برای رسیدن به توافق بهتر به سبب احتمال وقوع زمستان سخت در اروپا در غیاب گاز روسیه نیز با اتفاقات رخ داده، به‌طور کامل کنار گذاشته می‌شود، زیرا اروپا دیگر نیازی به گاز ایران نخواهد داشت؛ هرچند فراهم کردن زیرساخت‌های صادرات گاز ایران به اروپا در صورت بررسی همه‌جانبه آن نیز چندین سال زمان خواهد برد و ارتباطی به زمستان پیش روی اروپا از همان ابتدا نداشت.
مجموع موارد مورد اشاره در بالا، نشان می‌دهد که اروپا با جایگزین کردن گاز روسیه از طریق کشورهای دیگر، این پیام را منتقل می‌کند که نیازی به گاز ایران برای رفع نیاز خود در کوتاه‌مدت نخواهد داشت.
کارشناس ارشد انرژی
تبادل نظر