تله تورم صفر آمریکا برای بازارهای جهانی؟

فردای اقتصاد: روز چهارشنبه تورم ایالات متحده برای ماه جولای منتشر شد و درحالی که انتظارات برای تورم سالانه و ماهانه به ترتیب حول ۸.۷ درصد و ۰.۲ درصد می‌چرخید، انتشار تورم ۸.۵ درصد سالانه و تقریبا صفر درصدی ماهانه، موجی از خوش‌بینی‌ها را به بازارهای جهانی مخابره کرد تا با کاهش ترس از اقدامات بعدی فدرال رزرو، شاهد افزایش قیمت‌ها باشند. همچنان اما به دلیل تداوم بحران انرژی، تحریم علیه روسیه به دلیل تداوم جنگ با اوکراین و کاهش رشد اقتصادی چین، نگرانی‌ها از اوج گرفتن دوباره تورم و فشار بر قیمت کامودیتی‌ها بالاست.

مدت‌ها بود که به دلیل رشد سریع تورم آمریکا، بانک مرکزی این کشور با اتخاذ سیاست افزایش نرخ بهره، به جنگ افزایش قیمت‌ها برخواسته بود. از این رو طی چهار مرحله نرخ بهره را به ۲.۵ درصد رساند که باعث رقم خوردن ریزش سنگینی در قیمت کامودیتی‌ها شد؛ به طوری که مس از سقف ۱۰۸۵۰ دلاری تا حوالی ۷هزار دلار، نفت از ۱۲۸ دلار به زیر ۱۰۰ دلار و انس جهانی به پایین ۱۷۰۰ دلار نزول کرد.

اکنون اما با توجه به کاهش نرخ تورم، نگرانی بابت افزایش‌های سنگین نرخ بهره کاهش یافته و فرصتی ایجاد شده است تا کامودیتی‌ها بتوانند بخشی از ریزش‌های اخیر خود را جبران کنند. پس از انتشار این آمار در روز چهارشنبه، پیش‌بینی افزایش ۰.۷۵ درصدی نرخ بهره در نشست بعدی فدرال رزرو، از ۶۸ درصد به ۳۶ درصد کاهش یافت و در کالاهای پایه، مس توانست بار دیگر به بالای ۸هزار دلار و طلا به بیش از ۱۸۰۰ دلار و نفت نیز به مرز ۱۰۰ دلار در هر بشکه برسد. شاخص دلار نیز که روزهای صعودی را پشت سر می‌گذاشت، با کاهش نسبتا شدیدی، کانال ۱۰۵ واحدی را از دست داد.

ترس‌ها همچنان پابرجاست

در این بین اما همچنان برخی نگرانی‌ها وجود دارد که می‌تواند در بهترین حالت فعلا اجازه رشدهای سنگین گذشته را به بازارهای جهانی ندهد. به قطع یکی از دلایل رشد قیمت کامودیتی‌ها طی دو سال گذشته علاوه بر موضوع رشد تقاضای تولید در کنار کمبود عرضه، افزایش تورمی بود که در کشورهای توسعه یافته ایجاد شد که دلیل آن نیز بهبود تقاضای جهانی با توجه به کمک‌های مالی در دوران کرونا و همچنین جنگ بین روسیه و اوکراین و افزایش قیمت انرژی و مواد غذایی بود.

اگر نگاه جزئی‌تری به آمار بیکاری آمریکا در ماه جولای بیندازیم، مشخص است که دلیل اصلی صفر شدن این نرخ، کاهش ۴.۶ درصدی شاخص قیمت انرژی بوده است. بحران انرژی در کشورهای غربی با شروع جنگ روسیه و اوکراین با توجه به نقش مهم مسکو در تامین گاز غربی‌ها شکل گرفت و قیمت گاز طبیعی و همچنین نفت را به سقف‌های بالایی رساند. نکته مهم اینجاست که این بحران هنوز تمام نشده و تحریم‌های روسیه توسط غرب برای عدم خرید انرژی از آن، تعطیلی موقت خط لوله نورد استریم یک و همچنین نزدیک شدن به فصل سرما می‌تواند دلایل محکمی برای افزایش احتمال برگشت قیمت‌های انرژی به اوج خود باشد. از سرگیری مذاکرات هسته‌ای که در روزهای اخیر مهمترین عامل کاهش بهای نفت بود، فعلا وضعیت مشخصی ندارد و معلوم نیست این بار گفتگوها موفقیت‌آمیز باشد یا خیر. بنابراین ترس و نگرانی از احتمال دوباره افزایش قیمت انرژی که بر سطح عمومی قیمت‌ها تاثیر می‌گذارد، همچنان پابرجاست مگر اینکه ورود دوباره ایران به بازار نفت بتواند بخشی از این رشد قیمت را کاهش دهد.

خنجر روسیه و چین بر گردن کامودیتی‌ها

تاثیر روسیه و چین بر اقتصاد جهانی این روزها موضوعی است که تقریبا همه صاحب‌نظران در آن اتفاق نظر دارند. روسیه به دلیل غنی بودن منابع انرژی و کامودیتی و چین نیز به عنوان یکی از بزرگترین مصرف‌کنندگان، همواره تاثیر بالایی در بحث عرضه و تقاضا و تغییرات قیمت کالاهای پایه دارند.

کشور چین که همچنان به سیاست‌های تهاجمی خود برای مقابله با کرونا ادامه می‌دهد، مدتی است با سیاست کووید-صفر، تقاضای صنعتی و تولید را برای کامودیتی‌ها در کشور خود کاهش داده است. انتشار شاخص PMI چین در هفته‌های گذشته نشان داد که وضعیت تولید در این کشور به اندازه انتظارات نبوده و کاهش شاخص‌های سفارشات جدید، موجودی مواد اولیه و... همگی از نبود تقاضای قدرتمند خبر می‌دادند. از این رو همچنان نگرانی از سرعت پایین رشد و تولید در اقتصاد چین، بازار کالاهای پایه را تهدید می‌کند و یکی از اصلی‌ترین تهدیدها برای ادامه کاهش قیمت کامودیتی‌ها به شمار می‌رود.

در سمت دیگر اما روسیه را داریم که با وجود ادامه‌دار شدن جنگ با اوکراین، همچنان به تولید نفت، گاز و کامودیتی‌های خود که اغلب محصولات فلزی هستند ادامه می‌دهد. رشد قیمت نفت باعث شد که این کشور بتواند با وجود ارائه تخفیف‌های نزدیک به ۲۰ دلاری، همچنان بتواند نفت را با قیمت‌های بالاتر از میانگین سال گذشته به فروش برساند و بازارهای مهمی از جمله چین و هند را از آن خود کند که این موضوع می‌تواند مانع مهمی در برابر رشدهای سنگین قیمت نفت باشد. از سمت دیگر این کشور در زمینه فروش فلزات اساسی نیز همین سیاست را در پیش گرفته است. از آنجا که روسیه به دلیل سرشار بودن از منابع گازی، مزیت رقابتی قابل توجهی از منظر هزینه تولید فلزات اساسی دارد، برای بی‌اثر کردن تحریم‌های غرب، تولیدات خود را با کاهش قیمت زیادی در بازارهای جهانی انجام می‌دهد و قیمت‌ها را به قدری کاهش داده است که برای بسیاری از تولیدکنندگان دیگر زیان‌ده خواهد بود. بنابراین ادامه‌دار بودن جنگ روسیه و اوکراین همچنان می‌تواند این تاثیرات را حفظ کند.

حاصل برآیند نکات گفته شده می‌تواند این باشد که در حال حاضر یکی از بزرگترین نگرانی‌ها بازارهای جهانی یعنی اقدامات تهاجمی فدرال رزرو کمرنگ شده است اما وجود برخی مسائل دیگر می‌تواند ترس‌ها را تا حدودی نگه دارد. بنابراین انتظار بر این است که در ادامه، کامودیتی‌ها روندی متعادل داشته باشند و پیش‌بینی رشد یا ریزش‌های سنگین همچون گذشته دور از ذهن خواهد بود.