فردای اقتصاد: تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا و گروه ۷ علیه صادرات نفت روسیه و اعمال سقف قیمتی بر نفت این کشور ظاهرا بسیار اثرگذار بوده به طوریکه آمارها از کاهش هرچه بیشتر قیمت فروش نفت این کشور خبر می‌دهد، موضوعی که به معنای تضعیف مهمترین منبع درآمدی موتور جنگی پوتین است.
فروش نفت روسیه در قیمت ۳۷ دلار
به گزارش بلومبرگ، پس از تحریم‌هایی که درآمد کرملین از فروش نفت را هدف قرار داده، یک نفت شاخص روسیه با قیمتی کمتر از نصف قیمت‌های بین‌المللی و بسیار کمتر از سقف تعیین‌شده گروه ۷ فروخته می‌شود. بر اساس داده های ارائه شده توسط آرگوس مدیا، گرید اورال روسیه (گرید اصلی صادرات نفت این کشور)، روز جمعه در بندر پریمورسک دریای بالتیک ۳۷.۸۰ دلار در هر بشکه به فروش رسیده این در حالی است که قیمت نفت شاخص برنت در همان روز به حدود ۷۸.۶۰ دلار بوده است. این نرخ همچنین بسیار پایین‌تر از سقف ۶۰ دلاری است که گروه ۷ و اتحادیه اروپا برای نفت روسیه در نظر گرفته‌اند.
در ۵ دسامبر، اتحادیه اروپا واردات نفت خام از طریق دریا از روسیه را متوقف کرد و مهمترین بازار صادراتی روسیه از بین رفت. همزمان، این بلوک به کشورهای صنعتی گروه ۷ پیوست تا سقفی بر قیمت عرضه روسیه اعمال کند. به این معنا که هرکسی مایل به دسترسی به خدمات غربی از جمله بیمه نفتکش‌ها است، باید نفت روسیه را در قیمت‌های کمتر از ۶۰ دلار خریداری کند.
فاصله نفت اورال روسیه از برنت در حالی به حدود ۴۰ دلار رسیده که این نفت به طور تاریخی تنها حدود یک تا ۲ دلار ارزان‌تر از برنت به فروش می‌رسیده است. اما بعد از جنگ با کاهش خرید اروپا روسیه نه تنها مجبور شد که با ارزان فروشی مشتریان جدیدی برای گرید اورال بیابد بلکه به دلیل دور بودن مقاصد جدید صادراتی هزینه حمل این گرید افزایش یافت و قیمت نهایی آن افت کرد. با این حال منبع اطلاعاتی اینتیلجنس می‌گوید اختلاف برنت و اورال برای هفته‌ها در حدود ۲۰ دلار باقی مانده بود. اما فشار تحریم‌های جدید در حال کاهش هرچه بیشتر قیمت نفت روسیه است. گرید اورال یکی از گریدهای اصلی نفت روسیه است و تا پیش از اعمال تحریم‌های غرب بخش اعظم آن به اروپا صادر می‌شد به طوریکه حدود ۶۰ درصد از صادرات دریایی این کشور را در سال گذشته به خود اختصاص داده بود.
البته که گرید دیگری از نفت این کشور در قیمت‌های بالاتری به فروش می‌رسد. داده‌های آرگوس نشان می‌دهد که نفت خام ESPO روسیه که نام آن از خط لوله‌ای از شرق سیبری گرفته، همچنان اندکی بالاتر از سقف ۶۰ دلاری گروه ۷ معامله می‌شود. فواصل تحویل آن به خریداران بسیار کوتاه‌تر است و احتمالا یافتن نفتکش‌هایی را که مایل به حمل آن به مقصد خریداران آسیایی را آسان‌تر می‌کند. نفت خام ESPO روسیه سبک‌تر و شیرین‌تر از نفت اورال است و به طور سنتی معمولا کمی گران‌تر از اورال قیمت‌گذاری می‌شود. بنابراین این گرید نفتی هم بسیار ارزان‌تر از آنچه باید به فروش می‌رسد.
افت قیمت نفت روسیه تشدید شد
مقایسه آمار نشان می‌دهد که افت قیمت نفت روسیه در یک ماه اخیر و بعد از اعمال سقف قیمتی گروه ۷ بیشتر شده است. در واقع قیمت نفت این کشور مدام فاصله بیشتری از قیمت نفت شاخص برنت می‌گیرد.
حدود یک ماه پیش داده‌های آرگوس نشان می‌داد در حالی که نفت برنت مانند این روزها در محدوده ۷۸ دلار معامله می‌شد نفت اورال روسیه حدود ۴۳ دلار بر بشکه و نفت ESPO حدود ۶۹ دلار به فروش می‌رسیده است. یعنی اورال حدود ۳۵ دلار و ESPO کمتر از ۱۰ دلار ارزان‌تر از برنت به فروش می‌رسید اما حالا این اختلاف به تریتب به حدود ۴۰ دلار و ۱۸ دلار رسیده است.
در واقع در این یک ماه در حالی که قیمت نفت برنت تغییرات چندانی را ثبت نکرده، نفت اورال روسیه حدود ۱۴درصد و نفت ESPO حدود ۱۳ درصد افت کرده است.
پوتین چه خواهد کرد؟
به نظر می‌رسد بالاخره بعد از ماه‌ها تحریم، تلاش‌های غرب در حال نتیجه دادن و کم کردن درآمدهای نفتی روسیه به عنوان موتور حرکت جنگ اوکراین است. اخیرا آژانس بین‌المللی انرژی در گزارشی افت قیمت و درآمدهای روسیه را تایید کرده و نوشته بود که با وجود رشد صادرات نفت این کشور درآمدهای نفتی مسکو با ۷۰۰ میلیون دلار کاهش به ۱۵.۸ میلیارد دلار در ماه نوامبر رسیده است.
بر اساس گزارش بلوبرگ، محرک اصلی افت قیمت نفت روسیه احتمالاً بازارهای از دست رفته اروپا بوده است، زیرا روسیه را در معرض گروه کوچکی از خریداران بزرگ، به ویژه چین و هند قرار داده است. از سوی دیگر با توجه به اینکه تانکرها مجبور بودند هزاران مایل دورتر حرکت کنند تا محموله‌های بنادر غرب روسیه را به خریداران آسیایی برسانند، هزینه حمل و نقل نیز افزایش یافته است. این امر باعث شده که روسیه برای رقابت با محموله‌های خاورمیانه به مشتریان خود تخفیف بدهد.
بلومبرگ می‌نویسد: سخت است که بدانیم روسیه چگونه ممکن است به چنین سطوح پایینی برای قیمت نفت خود واکنش نشان دهد. از یک طرف، این کشور به تمام درآمدی که می‌تواند برای تأمین مالی جنگ در اوکراین به دست آورد، نیاز دارد. اما کاهش بیش از حد این درآمدها هم می‌تواند مسکو را وادار کند که با کاهش تولید واکنش نشان دهد، موضوعی که در گذشته مسکو آن را رد نکرده است.
با این حال برخی از کارشناسان بر این باورند که پوتین نمی‌تواند از چنین ابزاری در مواجهه با غرب استفاده کند و مهمترین زرادخانه پوتین قدرت خود را از دست داده است. در این خصوص دانیل یرگین، نویسنده کتاب «تاریخ نفت» و نایب رئیس موسسه اس‌اندپی گلوبال در یادداشتی در وال‌استریت ژورنال نوشته است: پوتین با کاهش عرضه نفت نه تنها به هدف خود برای افزایش درآمدهای نفتی نخواهد رسید، بلکه ممکن است این دستور نتیجه عکس داشته و درآمدهای نفتی روسیه را محدود کند؛ چراکه ساختار بازار نفت حالا بسیار متفاوت از گذشته است. بازار جهانی نفت تمام شده و جای آن را بازار منطقه‌ای گرفته که فرصت فروش نفت در همه جای جهان را از تولیدکنندگان نفت از جمله روسیه می‌گیرد و کاهش تولید نفت می‌تواند مشتریان منطقه‌ای روسیه را از مسکو دور کند.
تبادل نظر