فردای اقتصاد: در سال ۲۰۲۰ در شرایطی که کرونا همه جهان را در برگرفته و بازار نفت را به شدت تحت تاثیر قرار داده بود، برنارد لونی، مدیر اجرایی بی‌پی، اعتراف شگفت‌انگیزی کرد: او فکر می‌کرد تقاضای نفت ممکن است هرگز به اوج خود قبل از همه‌گیری کرونا بازنگردد. اما تنها حدود ۳ سال زمان کافی بود که لونی یک چرخش ۱۸۰ درجه نسبت به این ایده خود داشته باشد. بی‌پی (BP)، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت خام جهان و شرکتی که لونی در آن مدیر است اعلام کرده که امسال پول بیشتری برای تولید سوخت‌های فسیلی صرف خواهد کرد، این یعنی این غول نفتی بر این باور است که رشد تقاضا برای نفت فعلا ادامه خواهد داشت.
بلومبرگ در گزارشی با اشاره به تغییر مواضع این مدیر اجرایی می‌نویسد: این نشان می‌دهد حتی در شرایطی که جهان از منابع پاک‌تر انرژی استقبال می‌کند، عطش نفت به سختی از بین می‌رود. برآورد موسسات نشان می‌دهد تقاضا برای نفت به شدت رشد کرده که چین در این رشد نقش کلیدی دارد. اما عرضه یعنی سمت دیگر بازار توان این را ندارد که با این سرعت رشد کند. ریسک افت تولید روسیه بعد از حمله به اوکراین، کندی رشد تولید نفت شیل ایالات متحده و سرمایه‌گذاری کم در تولید بر بازار سنگینی می‌کند. از این رو بسیاری از کارشناسان بر این باورند که طی ماه‌های آتی نفت بار دیگر به اعداد سه رقمی باز خواهد گشت.
این موضوعی است که به باور بلومبرگ در نشست امسال سراویک (CERAWeek) در هیوستون که از امروز آغاز خواهد شد، هم مورد توجه خواهد بود.
چین؛ مهمترین فاکتور بازار نفت
همه چیز به چین برمی‌گردد: دومین مصرف‌کننده بزرگ نفت جهان پس از رها کردن سیاست‌های سختگیرانه کووید-۱۹، با رشد روز افزون تقاضا برای نفت مواجه است.
سیاست کووید صفر در چین مستلزم قرنطینه‌های گسترده و ممنوع کردن سفر با آزمایش و ردیابی گسترده موارد مبتلا بود و تقاضا برای نفت این کشور را فشرده کرده بود. اما با رها کردن این سیاست در ماه‌های اخیر اقتصاد چین احیا در حال حیا و تقاضای نفت در حال افزایش است. بخش تولید در این کشور ماه گذشته بزرگترین رشد خود در بیش از یک دهه گذشته را ثبت کرد، فعالیت خدمات در حال افزایش است و بازار مسکن در ثبات است.
بنابراین به اعتقاد کارشناسان بازگشایی اقتصاد چین به این معنی است که مصرف نفت این کشور در سال جاری به یک رکورد می‌رسد. ۱۱ مرکز مشاوره در بازار نفت اوایل امسال در یک نظرسنجی در بلومبرگ به طور متوسط تقاضا برای نفت این کشور در سال جاری را ۱۶ میلیون بشکه در روز برآورد کردند. این یعنی بعد از افت تقاضا در این کشور در سال ۲۰۲۲، در سال جاری مصرف به رکورد جدیدی دست خواهد یافت.
رشد تقاضا فقط از سوی چین نیست. بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، هند و سایر کشورهای آسیا و اقیانوسیه هم با بازگشایی مرزها نفت بیشتری مصرف می‌کنند. تردد هوایی در حال بهبود است و استفاده از سوخت هواپیما را افزایش می‌دهد. عطش مصرف نفت خام در آمریکا و اروپا نیز افزایش یافته است.
این موضوع به افزایش تقاضای جهانی نفت و رسیدن به رکورد ۱۰۱.۹ میلیون بشکه در روز در سال جاری کمک خواهد کرد. از این رو پیش‌بینی می‌شود به طور بالقوه بازار در نیمه دوم سال دچار کسری شود.
موتور عرضه خاموش است
با این حال آنطور که بلومبرگ در گزارش خود می‌نویسد رشد عرضه با افزایش تقاضا همخوانی ندارد. اگرچه سطح صادرات نفت روسیه از طریق دریا در ماه گذشته حفظ شده، اما پس از اینکه اتحادیه اروپا و کشورهای گروه هفت واردات نفت و سوخت از مسکو را از طریق دریا ممنوع کردند، ناظران بازار به دنبال نشانه‌هایی از بروز اختلال در عرضه نفت این کشور هستند. محموله‌های روسیه در معرض تهدید هستند زیرا هند، یک خریدار بزرگ نفت این کشور که در ماه‌های اخیر ظهور کرده، با فشار فزاینده‌ای از سوی بانکداران مواجه است تا نشان دهد محموله‌هایش را با رعایت سقف قیمتی ۶۰ دلار در هر بشکه که توسط گروه ۷ وضع شده است، خریداری می‌کند.
نگرانی دیگر در سمت عرضه به تولید اوپک باز می‌گردد. اوپک از اهداف تولیدی که در ماه اکتبر تعیین کرده بود عقب نشینی نمی‌کند و با وجود پیش‌بینی شرد تقاضا اعلام کرده که توافق برای کاهش تولید را فعلا ادامه خواهد داد. شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی گفته است که توافق برای کاهش تولید تا پایان سال بدون تغییر باقی خواهند ماند.
در این میان تولید نفت در آمریکا هم به کمک بازار نمی‌آید. تولید در میادین شیل با سرعت کمتری نسبت به سال‌های قبل در حال رشد است زیرا حفاری در مناطق اصلی تولید شیل متوقف شده و شرکتها به مناطق کمتر بازده رفته‌اند. تولید ایالات متحده در آغاز شیوع همه‌گیری کرونا کاهش یافت و هنوز حدود ۸۰۰ هزار بشکه در روز کمتر از رکورد ۱۳.۱ میلیون بشکه ای است که در اوایل سال ۲۰۲۰ به دست آمد. طبق گفته شرکت تحقیقاتی انوریوس، امسال احتمالاً تولید نفت این کشور رشد حدود ۵۶۰ هزار بشکه‌ای خواهد داشت.
این کاهش سرعت درحالی رخ می‌دهد که شرکت‌های اکسون موبیل، شورون و همتایان آنها نفت بیشتری از حوزه پرمیان در تگزاس غربی و نیومکزیکو پمپ می‌کنند. مایک ویرث، مدیر عامل شورون، در اول مارس به تلویزیون بلومبرگ گفت که ظرفیت مازاد تولید جهانی نفت ضعیف است و اگر تقاضا در اواخر سال جاری افزایش یابد، بعید است رشد عرضه شیل آمریکا بتواند این کمبود را جبران کند و اوپک را به عنوان تولیدکننده نوسانی در جهان باقی بگذارد. بر همین اساس هم این کارشناس بر این باور است که با ورود به نیمه دوم سال جاری، ریسک صعود قیمت‌ها بازار را تهدید خواهد کرد.
نفت به ۱۰۰ دلار می‌رسد؟
با وجود برآوردها از رشد تقاضا و کمبود عرضه، اما باد مخالفی وجود دارد که رشد قیمت‌ها را تهدید می‌کند. ترس از رکود جهانی همچنان ادامه دارد زیرا بانک‌های مرکزی سیاست‌های پولی خود را در تلاش برای مقابله با تورم با قدرت بیشتری اعمال می‌کنند و خود رشد قیمت نفت محری برای این مسئله محسوب می‌شود. از این رو است که ناتاشا کانوا، رئیس تحقیقات و استراتژی جهانی کالاهای جی‌پی مورگان با وجود اینکه نسبت به مصرف نفت‌خام چین خوش است، اما پیش‌بینی می‌کند که افزایش قیمت‌ها می‌تواند «بسیار کند» باشد.
همین مسئله هم موجب شد که در اواخر فوریه، برخی از تحلیلگران وال استریت پیش‌بینی‌های خود را در مورد افزایش قیمت در سال جاری کاهش دهند. مورگان استنلی پیش‌بینی‌های خود را برای نیمه دوم کاهش داد و دیدگاه خود را مبنی بر اینکه نفت خام برنت از ۱۰۰ دلار در هر بشکه عبور خواهد کرد، ملایم‌تر کرد. در حالی که بانک آمریکا می‌گوید به دلیل حفظ قدرت جریان نفت روسیه، خطر جهش قیمت کمتری را مشاهده می‌کند. برنت امروز به بیش از ۸۶ دلار رسید که بیشترین مقدار ظرف حدود یک ماه اخیر بود.
البته پیش‌بینی‌ها از کند بودن رشد قیمت به این معنا نیست که نفت نمی‌تواند به اعداد سه رقمی برسد. تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند قیمت نفت خام در نیمه دوم سال افزایش می‌یابد و بسیاری پیش‌بینی می‌کنند که برای اولین بار از آگوست ۲۰۲۲، برنت به سطوح سه رقمی باز خواهد گشت.
جف کوری، رئیس تحقیقات کالای گلدمن، در مصاحبه‌ای با تلویزیون بلومبرگ در اول ماه مارس گفت که بازگشایی چین ظرفیت مازاد تولید جهانی را تحت فشار قرار می‌دهد و قیمت‌ها را در سه ماهه چهارم با کاهش ذخایر و تثبیت عرضه پول به ۱۰۰ دلار در هر بشکه می‌رساند. کوری می‌گوید: با بازگشت چین، ما این ظرفیت اضافی را از دست خواهیم داد. من بر این باوورم شانس اینکه در ۱۲ تا ۱۸ ماه آینده شاهد افزایش قیمت دیگری باشیم بسیار بالاست.
تبادل نظر